- MEKSYK - PRZEWODNIK DLA ZORGANIZOWANYCH.
Info Praktyczne
Wiadomości o Kraju
- 01 Kalejdoskop
- 02 Historia
- 03 Geografia
- 04 Flora
- 05 Fauna
- 06 Społeczeństwo
- 07 Znani Ludzie
- 08 Zwyczaje
- 09 Religia
- 10 Kuchnia
- 11 Słodycze i Trunki
- 12 Na Zakupy
- 13 Kalendarz Świąt
- 14 Mini Rozmówki Meksykańskie
- 15 Samochodem po Meksyku
- 16 Jeśli lubisz nurkować
- 17 Przygoda w Meksyku
- 18 Dla Dzieci
Regiony Meksyku
- 01 MIASTO MEKSYK
- 02 PŁASKOWYŻ CENTRALNY
- 03 EL BAJÍO
- 04 ZACHODNIE WYBRZEŻE
- 05 WSCHODNIE WYBRZEŻE
- 06 PÓŁNOCNY MEKSYK
- 07 MEKSYKAŃSKA KALIFORNIA
- 08 OAXACA
- 09 TABASCO I CHIAPAS
- 10 PÓŁWYSEP JUKATAN
- 11 MORZE KARAIBSKIE i RIVIERA MAYA
Przydatne Informacje
- Bezpieczeństwo. Ubezpieczenia.
- Pieniądze, bankomaty, telefony
- Komunikacja miejska i pozamiejska.
- Niepełnosprawni. Poczta. Godziny Pracy.
- Muzea. Strefy Archeologiczne.
- Biznes w Meksyku
- Placówki Dyplomatyczne
Ameryka Środkowa
05 WSCHODNIE WYBRZEŻE
Tradycje i nadzieje znad Zatoki Meksykańskiej
Zwrócona twarzą do Europy Zatoka Meksykańska to historyczna przystań na morskim szlaku handlowym, łączącym Stary Kontynent z Nowym Światem. Małe osady rybackie i wielkie miasta portowe wspominają dzieje ruchu kolonizacyjnego hiszpańskich zdobywców, walczących z nimi na morzu i wyszarpujących grabione bogactwa piratów, zubożałych chłopów przybywających z nadziejami z innych części Europy i cudem przeżywających transport czarnych niewolników z Afryki.
Starożytne miasta zamieszkałe przez Totonaków, Huasteków, zdominowanych przez Azteków etni Nahua i uważanych za macierzystych mieszkańców regionu, Olmeków, kryją w sobie skarby i tajemnice, które do dziś wychodzą na jaw, przechowywane nierzadko z dala od głównych dróg, często związane z przetrwałymi sposobami życia i tradycjami mieszkańców. Inne z kolei miasta, typowo dla meksykańskiej sinusoidy wzlotów i upadków, przeżywają od czasów przybycia tu Hernana Korteza boomy i kryzysy związane z eksploatacją naturalnych bogactw: przypraw, kruszców i ropy naftowej.
Tereny przy północnej granicy z USA obciążone są niestety śladami lukratywnej działalności współczesnych przemytników, związanych z narkobiznesem. Tropikalny klimat, krajobrazowe plaże, wyspy, laguny i ośnieżone wulkany, wijące się kanionami i selwą rwące rzeki, pamiątki prehiszpańskich miast i pełne tradycji współczesne puebla, kawa i kakao, pieprz i wanilia, podniebni rytualni tancerze voladores, muzycy son jarocho, szamani, fiesty i karnawał, powodują, że region cieszy się niesłabnącym powodzeniem przede wszystkim wśród turystów poszukujących nieturystycznego oblicza Meksyku, nastawionych na kulturę oraz kontakt z przyrodą, podczas odkrywania mało znanych zakątków kraju.
TOP 5
Jalcomulco, ekoturystyczna stolica raftingu, blisko kulturalnej Xalapa i magicznego Coatepec, oferuje spływy III i IV stopnia trudności po tropikalnych rzekach Antigua i Pescados.
Veracruz, historyczna starówka, pobliska Antigua i Quiahiztlan, plaże Boca del Rio, wysepki i nurkowanie na rafie dostępnej z Anton Lizardo, muzyka son jarocho i świetne jedzenie potwierdzają prawdę, że życie na wybrzeżu posiada więcej smaku.
Tajin, jedna z czterech najczęściej odwiedzanych stref archeologicznych całego Meksyku, najważniejsze miasto kultury Totonaków z wyjątkową kalendarzową Piramidą Nisz, położone jest w krainie pieprzu i wanilii, bardzo blisko szerokich plaż Szmaragdowego Wybrzeża.
Ciudad Valles, mało atrakcyjne jako miasto, stolica regionu La Huasteca Potosina, jest doskonałą bazą wypadową do miejsc takich jak wodosapdy Micos, źródła Puente de Dios czy do onirycznej Xilitla.
Catemaco, w stolicy meksykańskich szamanów, położonej na skraju rezerwatu biosfery Los Tuxtlas, można zwiedzić fabrykę cygar, spacerować przy wodospadach i dopłynąć laguną w poszukiwaniu magii lasu tropikalnego w ekologicznym parku Nanciyaga.
Xalapa, “miasto kwiatów”
Kierując się z Płaskowyżu Meksykańskiego na wschód serpentyną autostrady, na zmianę zasnutą mgłami i imponującą widokiem najwyższego wulkanu kraju, za miastem Orizaba, które pamięta ślub kochanki Korteza, Malinche z jego żołnierzem Juanem de Jaramillo i przed wybudowanym na gruzach olmeckiego Toxpan, historycznym Cordoba, droga zjeżdża na niziny.
Na północ, dostępna łatwiej drogą z Puebla, otoczona wzgórzami stolica stanu Veracruz, Xalapa (Jalapa) słynie ze wspaniałego klimatu, bogactwa zieleni i śladów dawnej świetności ważnego punktu na szlaku handlowym z Veracruz do Miasta Meksyk. Zwana “Atenami Stanu Veracruz”, posiada najlepsze w kraju statystyki wykształcenia i emanuje kulturą związaną z życiem akademickim Universidad Veracruzana, teatrami, muzeami oraz sztuką uliczną. Pozostając nowocześnie i proporcjonalnie rozwijającym się miastem, spokojne, zadbane, czyste i urokliwe jest też nieformalną stolicą Polonii w Meksyku, z której duża część związana jest z pracą na uczelniach i z orkiestrą symfoniczną. Parque Juarez, otoczony górskimi krajobrazami i zarośnięty wyniosłymi araukariami taras w centrum miasta powstał po usunięciu ruin wybudowanego tu przez Korteza klasztoru franciszkanów, uważanego za drugi na kontynencie. W płn wschodniej części parku, w barokowo neogotyckiej Katedrze pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia, zachowały się malowidła Miguela Cabrery, relikwie Św. Teodory i muzeum biskupa diecezji, św. Rafaela Guizar y Valencia, beatyfikowanego przez Jana Pawła II. Blisko Palacio de Gobierno znajduje się największa w Meksyku kolekcja obrazów słynnego malarza, męża Fridy Kahlo, Pinacoteca Diego Rivera. Spacer po starówce dwoma pełnymi klimatu ulicami odda historyczny charakter miasta. Callejon Rojas w północnej części Parku dochodzi do ul. Benito Juarez i dalej w prawo dojść można do uliczki Antonio Maria de Rivera, popularnie zwanej Callejon de Diamante, pełnej galerii, sklepików, muzyki, kawiarenek i restauracji, w których można spróbować m.in. pochodzących stąd chiles jalapeños. Nieco dalej od centrum znajduje się Muzeum Antropologiczne Xalapy, gdzie znajduje się bogata kolekcja prehiszpańskich eksponatów kultur zatoki meksykańskiej, Huasteków, Totonaków i Olmeków.
8 km od Xalapa, w stronę Veracruz, odnowiona Hacienda de Lencero, warta jest przystanku ze wzgędu na historyczne wnętrza, muzeum z pamiątkami po dyktatorze Santa Ana i dyskretnie elegancką kawiarnię. W górach wokół Xalapy roi się od atrakcji kulturalnych i przyrodniczych. W pionowym pasie na styku wybrzeża i wyrastającego płaskowyżu, w krainie wiecznych mgieł, zachowały się tradycyjne wrześniowe fiesty z tańcami Moros i Cristianos w Naolinco. Spektakularna droga prowadzi na północ blisko śladów starożytnego miasta totonaków Misantla, z naturalnymi kaskadowymi akwenami wyżłobionymi przez rzekę, do Martinez de la Torre i dalej na wybrzeże bądź w region znany ze spływów górskich w okolicach Los Otates, u źródeł rzeki Actopan, gdzie w okolicach Tlapacoyan, dopłynąć można łodziami po rzece Filobobos do stref archeologicznych Cuajilote i Vega de la Peña.
Droga na południe prowadzi na tzw. szlak kawy. Położone 20km od Xalapa Teocelo, z kilkoma wodospadami i spektakularnymi widokami, wykorzystywano wielokrotnie jako scenerię do filmów o egzotycznej tematyce. Nieco bliżej, w pełnym tradycji i historii Xico, nieopodol liczącego 80 m wodospadu Texolo, warto odwiedzić ludowe muzeum wyrobów z liści kukurydzianych i kościół św. Magdaleny, przed którym 22 lipca odbywa się tradycyjna fiesta z uliczną corridą. W obfitującym w orchidee magicznym Coatepec, słynnego m.in. z pięknego ogrodu botanicznego, pośród przesyconej wilgotnością przyrody, ukazują się stare budowle, jak np. kościół Św. Hieronima, hacjenda La Orduña, dziś funkcjonująca jako siedziba projektu kulturalnego związanego z kultywowaniem dawnych technik artystycznych La Ceiba Grafica, czy Museo del Café. Nad całym regionem unosi się aromat kawy, uznawanej za jedną z najlepszych w Meksyku.
“Bohaterskie” Veracruz:
Brama pomiędzy Europą i Nowym Światem
Veracruz, największe miasto nad Zatoką Meksykańską, położone 90 km od Xalapa, to najstarszy i historycznie najważniejszy port kraju. Odradzało się z całkowitego pożaru i z czterech bombardowań: hiszpańskiego, francuskiego i dwukrotnie amerykańskiego. Mieszanka kultur, hiszpańskiej, afrykańskiej, kubańskiej i karaibskiej, widoczna w pogodnym charakterze mieszkańców, w muzyce i w jedzeniu, jest szczególnie odczuwalna podczas odbywającego się tu od końca XIX w. karnawału.
Na centralnym zocalo, Plaza de Armas, czuć klimat prowincji: mieszkańcy grają w domino i w karty, od knajpy do knajpy chodzą muzycy son jarocho, odbywają się miejskie imprezy i pary tańczą przywieziony z Kuby danzon. Idąc od najstarszego w Meksyku Pałacu Rządowego z wysoką wieżą, z której obserwowano ruch w porcie, oraz od Katedry z kopułą wykładaną talaverą z Puebla, ulica Esteban Morales dochodzi do Muzeum Miasta i następnie, pięć przecznic dalej, do portu. Mijając po lewej stronie neoklasyczną Latarnię Morską, już na ulicy Marina Mercante znajdują się ślady po murach otaczających miasto, rynek rzemiosla, historyczny budynek Urzędu Celnego, Poczty oraz luksusowa niegdyś Stacja Kolei. Na bulwarze malecon, szczególnie wieczorami, mieszkańcy uprawiają różne sporty, rozstawiają stragany, w knajpach płynie rum i w kawiarniach, np. w tradycyjnych La Parroquia czy w Gran Café del Portal, popularna kawa, w jednej cenie z nieograniczoną dolewką.
Na przeciwko Playa los Hornos znajduje się największe w Ameryce Łacińskiej Akwarium, z fauną słodkowodną i morską z całego świata, gdzie zwraca uwagę sala manatów oraz sala okrążona basenem, w której pływają rekiny. Na południe od starówki, historyczny port zamienia się w turystyczną dzielnicę Boca del Rio, porośniętą luksusowymi hotelami przy plaży Mocambo. Stąd i z pobliskiego Anton Lizardo najlepiej udać się w rejs na popularne ekoturystycznie i wśród nurków pobliskie wyspy Isla de Sacrificios czy otoczoną turkusowymi wodami Cancuncito, stanowiące fragment Parku Narodowego Rafy Koralowej Veracruz. Na bulwarze w Boca del Rio znajduje się Plac Modlitwy z nadmorskim pomnikiem Jana Pawła II. Wart wizyty jest też dom - muzeum Agustina Lary, poety i torreadora, który zaczynał muzyczną karierę grą na pianinie w burdelach, aby później stać się symbolem meksykańskiej muzyki romantycznej XXw.
W czasach kolonialnych najbogatsze miasto kontynentu przyciągnęło szybko zainteresowanie sponsorowanych przez królową Elżbietę “odkrywców”, handlarzy niewolnikami, szmuglerów i złodziei, przez Hiszpanów zwanych piratami. Francis Drake i John Hawkins atakowali hiszpańskie statki handlowe i w obronie przed nimi powstała w połowie XVI w. forteca przy wejściu do portu, na wyspie San Juan de Ulua. Dziś Muzeum, w XIX w. forteca działała jako więzienie dla politycznie groźnych fray Servando Teresa de Mier, Benito Juereza czy meksykańskiego Janosika, Chucho el Roto. San Juan de Ulua, w czasach prehiszpańskich wyspiarskie sanktuarium boga Tezcatlipoca, było pierwszym miejscem lądowania floty, a położona na północ Villa Rica de Vera Cruz pierwszą hiszpańską osadą z prawami miasta na kontynencie Amerykańskim. To tu, wg legendy, Kortez zniszczył statki, którymi przypłynął. Miasto przeniesiono do Antigua, nad rzekę Huitzilapan, gdzie nie utrzymał się port, ale gdzie do dziś zobaczyć można wykonany m.in. ze skał koralowca pierwszy dom konkwistadora i uważany za pierwszy kościół na kontynencie, Ermita del Rosario.
Dalej na północ, za miastem Cardel znajdują się ruiny totonackiego Cempoala, skąd spływały do Tenochtitlan daniny znad morza i gdzie rozpoczynał się „rybny szlak” cesarzy azteckich, a wśród których zachowała się m.in. Świątynia Słońca i Świątynia Czaszek. Wrażenia nieporównywalne do innych daje wizyta w położonym na wzgórzu przed Laguna Verde, spektakularnym widokowo Quiahuiztlan, do którego wspina się 2 km szutrowa droga w lewo. Odkryto tu m.in. 34 oryginalne i niespotykane gdzie indziej małe grobowce, przypominające miniaturowe świątynie.
Szmaragdowe Wybrzeże, Costa Esmeralda
Mijając Vega de la Torre, przed którym w Higueras zachowały się starożytne malowidła, w Nautla, 160 km za Veracruz, rozpoczyna się liczący ponad 50 km pas wybrzeża Zatoki Meksykańskiej, ze względu na kolor wody zwany Szmaragdowym Wybrzeżem, Costa Esmeralda. Charakteryzuje się spokojnymi i szerokimi plażami z drobnym piaskiem, spływającymi z gór do morza rzekami, pełnymi ptactwa i fauny morskiej estuariami i lagunami, podstawową infrastrukturą hotelową, polami namiotowymi i trailer parkami, oraz osadami i miastami rybackimi, oferującymi rejsy i przysmaki morza w restauracyjkach na plaży. W pobliżu Nautla, w wioskach, Jicaltepec i San Rafael, zachowała się architektura francuskich kolonizatorów, którzy osiedli tu w XIX w., zamieniając uprawy burgońskich winogron na regionalną wanilię. Kilka kilometrów za miastem, można pływać łodziami po Barra Boca de Lima i Estero Lagartos, a także odpoczywać na oderwanej od lądu Playa Casitas, czy słynnej z wydm Playa Chachalacas. Pobliski park biosfery Cienagas del Fuerte, z licznymi kanałami mangrowymi, po których można pływać kajakami i pontonami, nazywany jest czasem ze względu na bogactwo fauny i flory meksykańską “mini Amazonią”. Barra de Tenixtepec oferuje wspaniałe widoki i możliwość korzystania ze sportów wodnych.
Dalej na północ znajduje się położony najbliżej, bo zaledwie 340 km od stolicy kraju, otoczony dziewiczymi plażami kurort nadmorski Tecolutla. Tu, w nieformalnej stolicy szmaragdowego wybrzeża, odwiedzić można m.in. stację badawczą żółwii, uwalnianych w okresie letnim, oraz muzeum morskie z czaszką i górną szczęką znalezionego w marcu 1968 r. u brzegu pobliskiej plaży La Vigueta “potwora z Tecolutla”, którego rozpoznano jako gigantycznego drapieżnego kaszalota. Za rzeką Tecolutla droga skręca na zachód. W pobliskim Gutierrez Zamora warto poznać uprawy rośliny nadającej smak kuchniom na całym świecie, wanilii, np na plantacjach Gaya lub, posiadającej dodatkowo sady kiwi, mango, tytoniu, cynamonu, cacao i czarnego pieprzu FEZPA.
Historyczną stolicą pochodzącej z Meksyku wanilii jest leżąca 20 km dalej Papantla, wpisana na listę magicznych pueblo i kojarzona często jako kolebka słynnego tańca latających Voladores. Podczas spektaklu, ubrani w ludowe stroje ludzie - ptaki wspinają się na wysoki na ponad 20 metrów słup, po czym jeden z nich tańcząc i podskakując na jego szczycie wygrywa na flecie i bębenku melodie, nawiązując w ten sposób kontakt ze światem nadprzyrodzonym, a pozostali czterej, przywiązani za nogi do zawiniętych wokół pala lin, zaczynają szybować na cztery strony świata, zniżając się powoli podczas trzynastu okrążeń wokół słupa, dopełniając w ten sposób symboliczny rytuał użyźnienia Ziemi. W mieście warto zobaczyć poświęcone prehiszpańskiej historii Muzeum Totonacapan oraz Muzeum Masek. Jednak turystyczne danie główne znajduje się poza miastem: dwa starożytne ośrodki ceremonialne i handlowe, Cuyuxquihui i, przede wszystkim, wpisane na listę zabytków UNESCO, „miasto boga piorunów”, El Tajin.
Z wielu powodów, położone w tropikalnej dolinie między rzekami Cazon i Tecolutla, El Tajin, na płn wschodnim skraju Mezoameryki, to miejsce szczególne. Z ponad 200 opisanymi budowlami z okresu 600-1200 n.e., to największe i najważniejsze miasto starożytnych Totonaków. Cechy takie jak fryzy, kolumny, ściany wspierające, zalewane cementem dachy, niebieskie zdobienia czy system wentylacji są wyjątkowe w regionie, a wykorzystanie krytych trójkątnym gzymsem niszy nawet w całym prehiszpańskim świecie. Otoczony wodą plac Arroyo, na którym znaleziono przedstawienia boga handlu, funkcjonował prawdopodobnie jako rynek. Na podwyższonym akropolu, Tajin Chico, zachowały się wielopoziomowe pałace, rezydencje kapłanów, świątynie i salony. Wśród 17 boisk do gry w pelotę tzw Południowe Boisko posiada najciekawsze reliefy ze scenami mitologicznymi. Uważana za perłę prehiszpańskiej architektury, posiadająca oryginalnie 365 nisz, malowana na czerwono i przetykana czarnymi wnękami Piramida Nisz, z postaciami Pierzastego Węża, boga deszczu i boga pioruna, to jedyny w swoim rodzaju kalendarz słoneczny i symboliczna brama do nadprzyrodzonego świata. W pobliskim Parku Takilhsukut co roku w marcu organizuje się międzynarodowy festiwal artystyczny Cumbre Tajin.
W stronę granicy z USA: indianie, cuda natury i plaże
Przez tradycyjnie związane z przemysłem naftowym Poza Rica, droga wraca na wybrzeże w ekoturystycznym Barra de Cazones, gdzie znajduje się m.in. rezerwat żółwii morskich Kgayin Xalakpupunu. W zamieszkałym przez indian Huasteków Tihuatlan, na zachód od którego zachował się Pałac Teayo, w niewielkim muzeum zachowały się kopie XVI w. kodeksów oraz tradycyjne tańce Danza de Vaca, popularne podczas świąt patronackich 4 października. Od Tuxpan, w którym Muzeum Archeologiczne przywołuje prehiszpańskie pochodzenie miasta, a Muzeum Przyjaźni Meksykańsko Kubańskiej wspomina wypłynięcie stąd łodzi Granma, czyli newralgiczny moment rozpoczęcia Rewolucji Kubańskiej w 1956 r., na wschód i północ rozpoczynają się najlepsze w okolicach tereny do połowu ryb, obserwacji delfinów, plażowania i uprawiania sportów wodnych. Nurkowanie na wyspie Isla de Lobos, na pobliskiej rafie koralowej i przy opuszczonych szybach naftowych naprzeciw Laguny Tamiahua, ze względu na imponujące bogactwo fauny morskiej, należy do najlepszych w Meksyku.
Opuszczając Tuxpan, na zachód od wybrzeża, wjeżdża się na tereny od niepamiętnych czasów zamieszkałe przez indiańską ludność, tzw. La Huasteca. Przez Huejutla de Rey w północnej części stanu Hidalgo, do Tamazunchale w stanie San Luis Potosi, mija się miasta i wsie osadzone w tradycjach, związanych ze strojami, rzemiosłem, gastronomią, muzyką i fiestami, szczególnie podczas świąt patronów miast, Wielkiej Nocy i obchodów Dnia Zmarłych, Xantolo. Pobliskie magiczne miasto Xilitla, sławne z zaprojektowanych przez Sir Edwarda Jamesa wokół rzeki i naturalnych basenów (Pozas) surrealistycznych ogrodów, niedokończonych budynków, zawieszonych w przestrzeni mostów i prowadzących donikąd spiralnych schodów, uważana jest za kwintesencję regionu, którego znaki szczególne to mi.in. wilgotny mikroklimat, tropikalne uprawy orchidei, jaskinie z malowidłami naściennymi, imponujące wzgórza i krajobrazy, szesnastowieczny kościół Św. Augustyna, tańce i muzyka huapango podczas fiest na początku maja, w końcu sierpnia i w połowie listopada.
Przez malownicze pueblo Ahuacatlan droga prowadzi na południe w góry Sierra Gorda. Droga na północ dojeżdża do Ciudad Valles przez Aquismon, gdzie znajduje się największy na świecie naturalny otwór w ziemi, szeroki na 60m i głęboki na 512 m Sotano de Golondrinas, z którego wapiennej otchłani codziennie rano wylatują i wieczorem chowają się w spektakularnym locie tysiące papug i jaskółek. Ok. 50 km na zachód od Ciudad Valles, popularne Cascadas Tamasopo będą skromnym wstępem do ukrytych kilka kilometrów dalej, spektakularnych źródeł i wodospadów Puente de Dios. Przy pobliskim Tamuin dostępne zwiedzaniu są dwie strefy archeologiczne, Tamtoc i Tamohi (El Consuelo). W porze deszczowej wyprawa łodzią po zielonego koloru rzece Tampaon - Santa Maria do wysokiej na 105 m ściany wodospadu Tamul to jedna z największych przygód w regionie. 7 km przed Ciudad Valles droga skręca na północ i 15 minut dalej dojeżdża do tarasowych wodospadów Micos, idealnych do raftingu, trekkingu wodnego i kąpieli w naturalnych basenach o turkusowym kolorze.
Do położonej dalej na północ stolicy stanu Tamaulipas, Ciudad Victoria, zwanego w czasach kolonialnych Nowe Santander, można dojechac górami, przez magiczne pueblo Tula, odwiedzając pobliskie piramidy Cuitzillos, lub nawracając do wybrzeża. Otoczone bogatymi w faunę lagunami, Tampico - Ciudad Madero to industrialne i bogate w historię „dwumiasto” nad Zatoką Meksykańską w stanie Tamaulipas oraz dodatkowo pierwszy ośrodek wydobywczy ropy w Meksyku, w którym strajki doprowadziły w latach trzydziestych XX wieku do nacjonalizacji przemysłu naftowego. Żywotne miasto łączy w sobie importowaną nowoorleańską architekturę, nowoczesność portową i tradycje obecne np. w Museo de la Cultura Huasteca. W północnej części posiada dobrą infrastrukturę turystyczną nad szerokimi i popularnymi plażami z godnymi polecenia owocami morza. Droga ponad 300 km wzdłuż wybrzeża prowadzi do Matamoros i dalej wzdłuż granicy z USA, przez Reynosa i historyczne Mier, do Nuevo Laredo, miast obciążonych niestety w ostatnich latach licznymi konfliktami przygranicznymi.
Na południe od Veracruz: szamani, muzyka i ropa naftowa
Południowy wyjazd drogą nabrzeżną z Veracruz przez Boca del Rio i Anton Lizardo łączy się z drogą federalną 180 która, cofając się, w miasteczku Laguna odbija do Tlalixcoyan, gdzie w 1971 r. znaleziono doskonale zachowaną postać m.in. boga śmierci Mictlantecuhtli oraz malowidła w mieście El Zapotal. Pomiędzy lagunami i rozlewiskiem rzeki droga dojeżdża do założonego przez Pedro de Alvarado miasta “muzykalnych rybaków”, Alvarado. Od czasów kolonialnych miasta wzdłuż Rio Papalopan słynęły z regionalnych fiest pełnych ludycznej improwizacji i śpiewanej poezji w rytm andaluzyjsko indiańskiej mieszanki muzycznej son jarocho. Utwory wykonywane przez ubranych na biało muzyków z czerwonymi chustami paliacates oraz sombrero, na gitarze, jaranie i harfie, zasłynęły na całym świecie od lat pięćdziesiątych, kiedy Ritchie Valens przerobił na wersję rockową tradycyjną La Bambę.
W położonym pod granicą stanu Oaxaca Otatitlan, przy otaczanym kultem Sanktuarium Czarnego Chrystusa, odbywają się fiesty patronackie pod koniec kwietnia. Na początku lutego, z okazji Świąt Matki Boskiej Gromnicznej, ulice i place bogatej w historię perełki kolonialnej architektury, magicznego pueblo Tlacotalpan, zamieniają się w ogromną fiestę jazdy konnej, swoistej corridy, procesji rzecznych, jedzenia i muzyki. Najważniejsze fiesty w Alvarado odbywają się w drugiej połowie maja i w pierwszą niedzielę października.
Do położonego nad górską laguną Catemaco w tropikanym, bogatym w faunę i florę rejonie Los Tuxtlas można dojechać przez miasta Santiago i San Andres, albo dłuższą, krajobrazową trasą wzdłuż wybrzeża. Catemaco, stolica czarowników, szamanów i znachorów, dokąd przybywają tysiące osób w poszukiwaniu pomocy z pogranicza terapii, wiary i magii, znane jest jako miejsce cudownych oczyszczeń, oddalania złych mocy i medycyny ludowej, pomagającej w dolegliwościach cielesnych i duchowych. Oprócz wybranej kuracji, warto zwiedzić fabrykę cygar Te Amo, 9 km przed miastem, a także odnaleźć ukryte w tropikalnym lesie wodospady Eyipantla na rzece Río Grande de Catemaco, gdzie kręcono sceny z filmu Mela Gibsona Apocalypto. Otoczoną małymi hotelami i restauracyjkami lagunę przepłynąć można łodzią, przy Wyspie Małp i źródłach wody pitnej, do parku ekoturystycznego Nanciyaga, gdzie znajduje się m.in. dydaktyczne szlaki po dżungli, łaźnia parowa temazcal i restauracja.
Za równinnym Acayucan, w okolicach ożywającego w kwietniu festiwalem son jarocho Jaltipan de Morelos, można wjechać jeszcze raz do rezerwatu biosfery Los Tuxtlas, tym razem od południa, okrążając zamieszkałe przez metyską i indiańską ludność nahua regiony Laguna Ostion. Rybacy oferują rejsy po lagunie i można tu także odpocząć w restauracjach na szerokich, dziewiczych plażach. Położone na wybrzeżu portowe Coatzacoalcos, stolica zagłębia wydobywczego znanej od czasów indiańskich ropy naftowej w rejonie Zatoki Meksykańskiej, łączy w sobie cechy ośrodka industrialnego z pomysłem na kurort, wzdłuż kilkunastokilometrowego bulwaru z dobrą infrastrukturą hoteli, restauracji, barów i dyskotek. Blisko Catemaco znajduje się Tres Zapotes, przed Acayucan trudno dostępna Laguna de los Cerros i przed Minatitlan San Lorenzo Tenochtitlan, trzy strefy archeologiczne w stanie Veracruz, należące do kultury Olmeków. Znaleziono tu m.in. hieroglificzne ołtarze, kalendarzowe stele, rzeźby z motywami jaguarów, ceramikę, figurki z jadeitu oraz słynne, monumentalne i ważące nawet po kilkadziesiąt ton, Olmeckie Głowy, które można zobaczyc w muzeach przy strefach.
Informacje Praktyczne
Gastronomia
Xalapa, La Sopa, (ul. Callejon de Diamante 3-A), kuchnia meksykańska, np. enfrijoladas.
Veracruz, Café de la Parroquia, (Blvd Malecon), kuchnia regionalna; Villa Rica, Plaża Mocambo
Tecolutla i Gutierrez Zamora, restauracje przy plaży, kuchnia regionalna, krewetki acamayas
Tampico, Jardin Corona, (ul. Hidalgo 1915), mięsa i owoce morza
Ciudad Valles, Bonanza, (ul. Mexico-Laredo 17-A), dania regionalne
Ciudad Victoria, Don Elias, (ul. Juarez 650), kuchnia meksykańska i regionalna
Catemaco, Melmar Plaza, (Parque, blisko Bazyliki), regionalne; restauracja w Parku Nanciyaga
Coatzacoalcos, Flor del Istmo (Malecon 100), kuchnia reginalna, owoce morza
Na zakupy
Xalapa, Callejon Diamante: sklepy boutique, galerie, drewno, malarstwo, rzeźba, rzemiosło
Coatepec i Xico, kawa, sos mole, likiery owocowe, chleb z pieca
Veracruz, centrum handlowe Plaza las Americas; rynek rzemiosła Malecon: ubiory, ceramika, skóry, drewna, liści palmy, kokosu; instrumenty muzyczne; motywy morskie: muszle, etc
Tajin, ręcznie haftowane regionalne stroje, ozdoby, wyroby z inkrustacjami kamieni; wanilia
Tlacotalpan, Dom Rzemieślnika, wyroby tradycyjne z drewna, słodycze
Catemaco, kosze, wyroby plecione z roślin z laguny, cygara, lecznicze minerały do terapii
Wypożyczalnie Samochodowe
Lotniska: Veracruz, Tampico i Ciudad Victoria. Samochody podstawiane i odbierane z hoteli 4* i 5*.
Aktywnie
Xalapa, park ekologiczny Macuiltepetl (1522m), trasy trekkingowe w Xico i Coatepec przy wodospadach Texolo, Chavarrillo, Salto del Tio Pancho, etc; wodospady Naolinco; jaskinie Hoyo de Becerro w Jilotepec; szlaki piesze i rowerowe do ruin klasztoru Paxtepec z Coacoatzintla; spopularyzowany w latach osiemdziesiątych przez polskich miłośników kajakarstwa górskiego ze względu na spławne rwące rzeki rafting na rzece Filobobos z Tlapacoyan i na rzece Pescados z wyposażonego w bardzo dobrą infrastrukturę Jalcomulco
Park Narodowy El Perote, ośnieżony szczyt wygasłego wulkanu Nauhcampatepetl, 4300 m npm, dostępny jest samochodem z wioski El Conejo lub trekkingowo z Ayahualulco oraz z Xico; szlak trekkingowy przez lasy, skały magmowe, wodospady; szlaki rowerowe.
Park Narodowy Pico de Orizaba, wokół „gwiezdnego wzgórza” Citlaltépetl, liczącego 5747 m n.p.m. najwyższego szczytu Meksyku i trzeciego w Ameryce Północnej, rozciąga się liczący prawie 20 tys. km kw. na granicy stanów Puebla i Veracruz. Najpopularniejsze trasy alpinistyczne na ośnieżony szczyt wulkanu to łatwiejsza Trasa Południowa, z Orizaba przez Santiago Atzitzintla, Cueva del Muerto (4200) i Cargaderas (4660) i krajobrazowa Trasa Północno Zachodnia przez Fortin de las Flores, Calcahualco, Jacal i Piedra Grande. Dobrym pomysłem jest wejście na szczyt przez wulkan Matlacueyetl (Malinche, 4420m) i później z Tlachichuca przez Piedra Grande. Zależnie od pory roku i warunków atmosferycznych można dojechać część trasy samochodem 4x4, planując wejście na szczyt na dwa do trzech dni.
Veracruz, nurkowanie na wyspach, np Isla de Sacrificio, narty wodne na Rio Jamapa, Boca del Rio.
Szmaragdowe Wybrzeże, jeżdżenie quadami po plaży, rejsy lagunami (np la Mancha) i kanałami (np Cienaga El Fuerte), nurkowanie na rafie i przy porzuconych szybach naftowych (Tamiahua), etc.
Ciudad Valles, wodospady: Puente de Dios, Micos, Tamul
Los Tuxtlas, rezerwat biosfery Wulkan San Martin, łaźnia prehiszpańska Temazcal w Nanciyaga
Dla Dzieci
Xalapa, Muzeum Interaktywne, kino IMAX, Planetarium; Ogród Botaniczny Clavijero; spacery i rejsy łodziami w Paseo de los Lagos; rzeźby, spacery i place zabaw Parque de los Tecajetes
Veracruz, Akwarium, Delfinarium, Muzeum Wosku, ZOO Viveros, Malecon np rowerami, Interaktywne Muzeum Morskie (Cañonero Guanajuato), “Tańczące” fontanny w Boca del Rio
Szmaragdowe Wybrzeże, rezerwat żółwi Kgayin Xalakpupunu przy Barra de Cazones, muzeum morskie i rezerwat żółwi w Tecolutla; rejsy po lagunach; pełne wydm, palm i muszli plaże
Catemaco, rejs łodzią po lagunie, wyspa małp i ścieżki dydaktyczne, zwierzęta w Nanciyaga.