06 PÓŁNOCNY MEKSYK

Pustynia

Podróże w przestrzeni i w czasie.

W czasach kolonialnych Hiszpanie podzielili Nowy Świat czterema wielkimi szlakami, zwanymi Traktami Królewskimi, po których można było podróżować konnymi powozami w relatywnie bezpieczny sposób. Szlak z Veracruz do Mexico City łączył Europę z Nowym Kontynentem. Droga z Mexico City do Acapulco łączyła Europę i Wicekrólestwo z koloniami na Dalekim Wschodzie. Droga ze stolicy do Antigua w Gwatemali pozwalała na wymianę handlową i kontrolę południowych regionów kolonizowanego kontynentu. Śródlądowy Szlak Srebra, najdłuższy, bo liczący 2650 km i najtrudniej utrzymywany trakt Mexico City - Santa Fe, dziś w USA, łączył ze sobą bogate w minerały regiony Płaskowyżu Meksykańskiego, stanowiąc swego rodzaju kręgosłup gospodarczej eksploatacji Nowego Świata.

Szlaki te powstawały w większości przypadków w oparciu o piesze mapy komunikacyjne prehiszpańskich ludów i wokół nich następował rozwój miast, powstawały kościoły, forteczne hacjendy i tworzyła się zorganizowana sieć osadniczego życia kolonii. Dziś cały szlak srebra wpisany jest na listę światowych zabytków UNESCO, tak w swoim wymiarze materialnym, związanym z działalnością Hiszpanów, jak i duchowym, zachowanym w przetrwałych tradycjach i wierzeniach rdzennych mieszkańców tych ziem.

Daleka Północ Meksyku pobudza wyobraźnię i myślenie o prawdziwej przygodzie, ale budzi również niepokój i lęk wielkich przestrzeni. Duże miasta położone są daleko od siebie, a niewielkie miasteczka, wypalone przez atmosferę ciągłej sjesty, wyglądają często jakby były od dawna porzucone i niezamieszkałe. Niewielka gęstość zaludnienia, słaba w wielu miejscach infrastruktura, gorący klimat w dzień i często zimny nocami, surowe góry, niekończące się samotne drogi, wyschnięte koryta rzek, stepowe krajobrazy, bezkresne pustynie i potężne kandelabrowe kaktusy w uzasadniony sposób przywodzą na myśl niegościnność terenów podczas pierwszych penetracji regionu przez Europejczyków. Na tych terenach, na których zorganizowana turystyka ogranicza się praktycznie wyłącznie do ruchów w obrębie i w okolicach dużych miast, każda podróż posiada bardzo mocny smak pełnej emocji eksploracji, wynagradzanej, jak rzadko w innych miejscach, niespodziewanymi odkryciami. Wymarłe zakątki nabierają nagle pełni życia, pustynie zamieniają się w żyzne oazy, z zapadlin skalnych tryskają źródła strumieni i wód termalnych, podczas gdy mury kościołów i hacjend opowiadają zapomniane historie, starożytne miasta ukazują dawną żywotność, indianie uchylają rąbka tajemnic, a wszystko pod srebrnym od gwiazd, pełnym granatowej głębi niebem. Wyprawy na daleką północ mają od zawsze posmak wielkiej przygody i niepowtarzalnej podróży wewnętrznej.      

TOP 5

Real de Catorce, fantasmagoryczne kolonialne pueblo, otoczone spektakularnymi widokami, niegdyś ważny ośrodek górniczy, starożytne centrum pielgrzymkowe indian huichol, dziś wraca powoli do życia, szczególnie podczas fiest     

Zacatecas, niezliczone zabytki tego miasta wpisane na liste UNESCO uzmysławiają hiszpańską potęgę, splendor i bogactwo związane z pełnym historii i legend północnym szlakiem srebra.

Cuatro Cienegas, ta pustynia zajmuje wśród rezerwatów biosfery miejsce szczególne i ze względu na przetrwałe tu formy życia oraz obserwowalne procesy ekologiczne nazywane jest często “lądowym Galapagos”                                               

Durango, ogromne przestrzenie, porośnięte kaktusami stepy, nostalgiczne pozostałości starych hacjend oraz sety filmowe wokół miasta przenoszą w czasie do epoki Dzikiego Zachodu.                                             

Miedziany Kanion, sześć zamieszkałych przez indian tarahumara, połączonych ze sobą, imponujących wysokością i głębokością wąwozów, któe zwiedzać mozna pieszo, offroad oraz transpacyficzną koleją.

Srebrnym szlakiem z Miasta Meksyk do Aguascalientes

Kolonialny szlak szlachetnych kruszców wiodący z Miasta Meksyk do Aguascalientes przechodził przez Tepotzotlan i Aculco w Stanie Meksyk, Tepeji del Rio w stanie Hidalgo, gdzie zachował się klasztor Św. Franciszka oraz historyczny most, bogaty w opal San Juan del Rio i Santiago Queretahttp://www.cec.org/municipalenergy/images/cities/aguascalientes-medium.jpgro w stanie Queretaro i obfitujące w srebro San Miguel de Allende, Atotonilco oraz okolice miasta Guanajuato w stanie Guanajuato. W północno wschodniej części stanu Jalisco, zamieszkałej przez nieprzejednany w wrogości i nękający białych najeźdźców lud Chichimecas, trakt przechodził przez znane z umiejętności kowbojskich jeźdźców charros Lagos de Moreno, gdzie zachował się XVII w. Szpital i dawny Klasztor Sióstr Kapucynek.

Droga do Aguascalientes rozchodzi się w tym miejscu. Na wschód biegnie przez Ojuelos z XVI w. fortecą, antycznym mostem, hacjendą związaną z parafią i “gotyckim” rynkiem Parian i dalej przez hacjendę Cienaga de Mata. Na zachód przechodzi przez Encarnacion de Diaz, gdzie zachował się historyczny cmentarz Panteon del Señor de la Misericordia z Muzeum Mumii i pobliska hacjenda Meson de los Sauces oraz, już w stanie Aguascalientes, mija Ex - Haciendę de Peñuelas i, kilkanaście km na zachód, Haciendę Cieneguilla.

Aguascalientes, nazywane ze względu na centralne położenie ”sercem Meksyku”, zawdzięcza nazwę obecnym w regionie gorącym źródłom. W czasach kolonialnych ośrodek górniczy i mimo niewielkich rozmiarów znaczący stan na szlaku Camino Real de la Plata, rolniczo związany był z uprawą winogron. Kiedy złoża srebra podupadły, a Hiszpania zakazała koloniom produkcji wina, by zachować monopol macierzystych win z Półwyspu Iberyjskiego, region przetrwał gospodarczo dzięki doskonałemu położeniu, rozwojowi handlu i w XX wieku osiągnięciom jako z jednej strony centrum przemysłowe przyciągające zagraniczne inwestycje, z fabrykami m.in. Nissana i Toyoty, i z drugiej jako centrum produkcji rajskich jabłek guayaba. Turystyce skupionej wokół historycznych zabytków oraz największej fiesty kraju, trwającej trzy tygodnie na przełomie kwietnia i maja Feria de San Marcos sprzyja bardzo bezpieczny charakter miasta i pogodność mieszkańców.

W stolicy stanu o tej samej nazwie, Villa de Nuestra Seňora de la Asuncion de AguasCalientes, warto odwiedzić Katedrę i obok niej Teatro Morelos, miejsce historycznego spotkania Pancho Villi, Emiliano Zapaty i Venustiano Carranzy, gdzie nadano kierunek Rewolucji Meksykańskiej, tworząc tzw. Plan de Ayala.http://www.biografiasyvidas.com/biografia/p/fotos/posada_jarabe.jpg W Palacio del Gobierno freski upamiętniają wydarzenia z historii Meksyku. Idąc na wschód ulicą Moctezuma i dalej Benito Juarez zobaczyć można kolekcje malarstwa w Museo Aguascalientes, XVII w. Kościół San Diego, przy którym znajduje się opowiadające o tradycjach święta zmarłych Muzeum Śmierci, oraz dalej, Kościół San Antonio. Na zachód, droga Alameda prowadzi obok dawnych łaźni, w których raz w tygodniu kąpali się ubodzy, Baños de Abajo, dziś Centrum Kulturalnego, do wód termalnych dla zamożnych, funkcjonujących do dziś jako Baños Grandes de Ojocaliente. Na południu miasta w parku Jardin Dorado znajduje się pomnik papieża Jana Pawła II. Warte szczególnej uwagi jest niewielkie muzeum poświęcone pełnej ironii i sarkazmu wobec rzeczywistości, niezwykłej i uważanej za makabryczną twórczości rytowniczej José Guadalupe Posada, przy kościele, w centrum tradycyjnej dzielnicy Encino.

W drodze na północ, można wyjechać przez Jesus Maria, gdzie znajduje się udostępniona zwiedzającym Hacienda Chichimecos z muzeum poświęconym walce byków. Ok. 40 km za Aguascalientes, warto zatrzymać się w hacjendzie Pabellon de Hidalgo, w której schronili się po pierwszych porażkach w 1811 r. przywódcy wojsk niepodległościowych, odbierając księdzu Hidalgo władzę militarną, o czym opowiada lokalne Museo de Insurgencia. Skręt dodatkowy z głównej drogi ok. 20 km na wschód pozwoli dojechać do magicznego Real de Asientos, w którym zachowały się Tunele Akweduktowe pod kościołem, Pinacoteca z rzeźbami Drogi Krzyżowej z XVII i XVIII w. oraz w parafi Nuestra Señora de Belen postać Cristo Articulado z ludzką czaszką, zębami i żebrami, a także, w byłym klasztorze Señor del Tepozan, architektoniczne pamiątki i ogród botaniczny.

Królewskim traktem do San Luis Potosi.

Przez Saltillo i Monterrey do Torreon.

Alternatywna, równoległa droga srebra biegła z Mexico City i Queretaro do wschodniej części stanu Guanajuato, przez magiczne Mineral de San Pedro de los Pozos, z antycznymi piecami górniczymi braci jezuitów zachowanymi w Hacjendzie Santa Brigida i San Luis de la Paz, gdzie w 1552 r. indianie Otomi zawarli w imieniu Hiszpanów układ pokojowy z wojowniczym ludem Chichimeca, upamiętniony kaplicą adoracji Pełnego Zaufania Dzieciątka Jezus (El niño de las Confianzas). Przy drodze  za Dolores Hidalgo zachował się historyczny most La Quemada. Przez podzielone w latach kolonialnych rzeką na hiszpańskie i indiańskie dwumiasto San Felipe Torres Mochas oraz Villa de Reyes, wokół której znajduje się się kilka pomniejszych stref archeologicznych chichimeków (np. Potrero de la Zorra czy El Salitre), mijając dobrze zachowane hacjendy La Ventilla i znana jako set do filmu “Zorro” z Antonio Banderasem Hacienda Don Pedro Gogorron, droga dojeżdża do San Luis Potosihttp://laorquesta.mx/wp-content/uploads/2013/05/san-luis-potosi-1.jpg

Wyrosła jako ośrodek wydobycia srebra i złota stolica stanu o tej samej nazwie, San Luis Potosi zawdzięcza swoją nazwę Ludwikowi IX, ostatniemu królowi Francji uczestniczącemu w Wojnach Krzyżowych oraz boliwijskiemu Potosi, gdzie w XVI w. odkryto legendarne złoża srebra. Idąc od Plaza Aranzazu, gdzie warto zobaczyć Muzeum Regionalne oraz kaplicę Aranzazu w byłym klasztorze Św. Franciszka, uliczką Galeana ze słynną cukiernią Costanzo i później Aldama dotrzeć można do Plaza Fundadores, ze starymi fontannami, kaplicami i budynkiem Uniwersytetu. Ulica Hidalgo dochodzi dalej na wschód do Plaza de Armas, przy którym znajduje się Katedra i Pałac Rządowy, dwukrotnie siedziba rządu uchodźczego Benito Juareza, gdzie Francisco Madero ogłosił 20 listopada 1910 r. tzw Plan de San Luis Potosi przeciwko kolejnej reelekcji dyktatora Porfirio Diaza. Warto kontynuować spacer uliczką Othon do uważanego za najpiękniejszy plac w mieście, Plaza del Carmen, przy którym zwraca uwagę XVI w. barokowy kościół z Ołtarzem http://hospitalgeneraldesoledad.files.wordpress.com/2013/02/2941470470_966d1e6556.jpgArchaniołów i kaplicą Virgen del Carmen w kształcie muszli, a także osławiony międzynarodowymi festiwalami tańca Tatro de la Paz i dom poety Jose Othona oraz, przede wszystkim, Muzeum Masek w byłym Pałacu Federalnym.

Wyjazd na północ warto planować przez wzgórze Cerro San Pedro, gdzie w 1592 r. odkryto złoża kruszców i gdzie do dziś można odwiedzać kopalnie i szesnastowieczny Kościół św. Piotra. Niecałe dwie godziny jazdy dalej, na wysokości Matehuala zjazd drugorzędną drogą na zachód doprowadza za tunelem Ogarrio do fantasmagorycznego pueblo Real de Catorce. W czasach kolonialnych świetnie prosperujący górniczy ośrodek liczył ponad czterdzieści tysięcy mieszkańców by, po wyczerpaniu zasobów srebra, stać się wyludnionym, liczącym zaledwie kilkaset osób miastem – widmem. Położone w niezwykłej górskiej scenerii pustyni i rezerwatu Wirikuta, otoczone kultem indian Huichol, pielgrzymujących tu do owianych legendami, świętych kaktusów peyotl, miasto pełne jest śladów dawnej świetności i zagrożonej jednocześnie przyszłości z powodu nowych i obliczonych na ogromną skalę ingerencji górniczych.http://www.tourbymexico.com/coahuila/saltillo/sal26.jpg

Stolica stanu Coahuila, Saltillo, łączy w sobie tradycyjną starówkę z barokową Katedrą Św. Jakuba i ozdobionym freskami Pałacem Rządowym z nowoczesnością przedmieść. Posiada dwa niezwykłe w światowej skali muzea: Museo de Aves z kolekcją 2500 gatunków ptaków i opowiadajace o życiu pustyni Museo del Desierto.

Droga na zachód prowadzi do magicznego Parras de La Fuente. Na wchód z Saltillo, przez Park Narodowy Cumbres de Monterrey, ze szczytami powyżej 2000 m n.p.m., wodospadami np Cola de Caballo, Potrero Redondo czy Chipitin i jaskiniami Grutas de Murcielagos czy Grutas Garcia, dojeżdża się do magicznego Santiago de Huajuco nad laguną Presa de La Boca, z brukowanymi uliczkami i kolonialną architekturą wokół kościoła Santiago Apostol. To świetna baza wypadowa tak do atrakcji parku jak i do nowoczesnej i kosmopolitycznej stolicy stanu Nuevo Leon, Monterrey. Zwane “sułtanem północy”, uważane za jedno z najważniejszych centrów biznesowych i finansowych kraju, miasto przyciąga z jednej strony historycznym Barrio Antiguo, a z drugiej nowoczesną, pełną muzeów i teatrów, Macroplaza

Wyjeżdżając na północ w stronę dawnej stolicy stanu Coahuila, dzisiejszej stolicy produkcji stali i położonej w http://elsilenciero.com/wp-content/uploads/2012/06/cuatroCienegas.jpgoazowej dolinie, Monclova, warto zatrzymać się w Mina, gdzie w paleontologicznym Museo Bernabe de las Casas znajdują się m.in. szczątki mamuta. Kilkanaście kilometrów dalej, blisko pełnej historii i legend Hacienda del Muerto, w strefie archeologicznej Boca de Potrerillos znaleziono i opisano ponad 4000 petroglifów. Ok. 60 km za San Buenaventura droga dojeżdża do jednego z najbardziej enigmatycznych miejsc w Meksyku, gdzie obecność cyjanobakterii, wg NASA, zapoczątkowała proces fotosyntezy, sugerujący początki życia na Ziemi. W rezerwacie biosfery Cuatro Cienegas, pośród księżycowej scenerii, gipsowych wydm, endemicznej fauny, kojotów, pum, niedźwiedzi czy żółwii oraz stepowej flory, w sercu pustyni, zachowało się ponad 200 wapiennych studni termalnych i lagun, będących pozostałością morza sprzed 550 mln lat. Przez kolonialne San Pedro de las Colonias droga dojeżdża do Torreon.

Zacatecas: kolonialna perła inkrustowana w srebrze .

Przekraczając granice stanu Zacatecas od południa, drogą 54 z Guadalajara, niecałe 20 km za Villanueva wznosi się na wzgórzach w rozległej dolinie monumentalny ośrodek ceremonialny La Quemadahttp://www.softseattravel.com/sitebuilder/images/Quemada_Ruin_Zacatecas2726-522x345.jpg. Ruiny tarasowych konstrukcji zagubionego w interpretacjach mitycznego Chicomostoc, który mieli zamieszkiwać Aztekowie w czasie swej peregrynacji w poszukiwaniu Ziemi Obiecanej, odkrywają tajemnicze budowle, wśród których wyróżnia się Piramida Ofiarna, Cytadela, Sala Kolumn i inne. Ok. roku 1200 n.e. La Quemada, zgodnie z nadaną miejscu późniejszą nazwą, została spalona, a lokalne muzeum przybliża atmosferę tej zagadki prehiszpańskiego Meksyku.

Przed stolicą stanu warto w Malpaso zjechać na zachód do magicznego Jerez, które leży na równoległej drodze z Zacatecas, przez Teul, do Guadalajara. Alternatywna droga srebra dochodziła do miasta Zacatecas z Ojuelos de Jalisco przez wioski PinosNoria de Angeles i Villa Gonzalez Ortega, gdzie zachowała się XVI w. hacjenda San Nicolas Quijas oraz świątynie Nuestra http://www.visitmexico.com/work/models/VisitMexico30/WebPage/ZAC_Mina_El_Eden_Ex/photoEscudo_ZAC_Mina_El_Eden_Ex_eledenprov.jpgSeñora de los Angeles i Nuestra Señora de los Dolores. Hacjenda, obydwie świątynie, a także jaskinie Cueva de Avalos w górach Tlacote-Palmillas np. płn zachód od Ojocaliente, gdzie zachowały się malowidła naścienne ukazujące indiańską wizję obecności Hiszpanów, oraz fragment szlaku z Ojocaliente do Zacatecas wpisane są na listę światowych zabytków UNESCO i dostępne w ramach jednodniowych wycieczek.

Dobrym sposobem rozpoczęcia zwiedzania Zacatecas jest wizyta w siedmiopoziomowej kopalni Mina del Eden, której miasto zawdzięcza swoje istnienie i zamożność. Kilka minut pieszo od niej, wjazd spod Cerro del Grillo kolejką linową na wzgórze Cerro Bufa pozwala na doskonałą orientację w mieście. Oprócz świetnej panoramy zobaczyć tu można rewolucyjne Muzeum Zdobycia Zacatecas i Obserwatorium. Z http://www.visitmexico.com/work/models/VisitMexico30/WebPage/ZAC_Centro_Historico_Ac/photoEscudo_ZAC_Centro_Historico_Ac_centrohistorico.jpgpowrotem na dole, spacer w stronę centrum prowadzi od kościoła Św. Augustyna przez poświęcone indianom huicholes Museo Zacatecano na ul. Dr Hierro i przy Teatro Calderon z rynkiem Gonzalez Ortega na ul. Hidalgo, do wykonanej z różowego wapienia, budzącej architektoniczny szacunek Katedry. Jedną przecznicę od Pałacu Rządowego znajduje się Museo Pedro Coronel, ale to muzeum jego młodszego brata, Rafaela Coronel, na wylocie ul. Hidalgo, w gmachu byłego franciszkańskiego klasztoru, z kolekcją ok 5000 masek, jest miejscem szczegolnie wartym zwiedzenia. Kilka kilometrów na wschód od centrum, w kolonialnej szkole zakonnego posłuszeństwa Colegio de Propaganda Fide, gdzie kształcili się misjonarze do trudnego zadania ewangelizowahttp://media-cache-ak0.pinimg.com/236x/cc/5c/a5/cc5ca558b53251be6ab6c08d4c507c17.jpgnia ludów północy, znajduje się obecnie jedno z najlepiej wyposażonych muzeów czasów wicekrólestwa, Museo Virreinal de Guadalupe.

Na północ od Zacatecas można odwiedzić fabrykę słynnego piwa Corona w Calera. Za Fresnillo, do sanktuarium w małej miejscowości Plateros, gdzie znajduje się srebrny krzyż naturalnych rozmiarów i cudowna postać dzieciątka Santo Niño de Atocha, przybywają tysiące pielgrzymów. Legenda opowiada o dziesięcioletnim chłopcu w stroju pielgrzyma, który na prośbę rodzin pomagał wydostać się górnikom z częstych obsuwów w kopalni. Na ołtarzu znajduje się figura przedstawiająca Chłopca z Atocha w sombrero z piórami, z misyjną muszlą, z pastorałem i tykwą na wodę, ale prawdziwego chłopca za dnia nie ma, ponieważ jako pielgrzym wraca dopiero wieczorem, z ubłoconymi sandałami, po całym dniu pomagania tym, którzy tego potrzebują.

Z magicznego i pełnego imponujących świątyń kolonialnych Sombrerete można wyruszyć wcześnie rano na południe, przed Suchil w Gualterio odbijając w lewo, na wyprawę do “jadeitowego” miasteczka Chalchihuites, obok którego znajduje się intrygująca archeologów strefa Altavista, z Labiryntem, Obserwatorium Astronomicznym, Świątynią Czaszek i tajemniczymi petroglifami. Szutrowa droga biegnie z powrotem na północ do porzuconego z powodu wyczerpania złoża srebra, pełnego górniczej historii, dziś zaledwie widmowego osiedla na granicy stanów Zacatecas i Durango, Noria de San Pantaleon. Z kolei niecałe 40 km na północ od Sombrerete droga w lewo doprowadza do Parku Narodowego Sierra de los Organos ze spektakularnym lasem maczug herkulesowych, gdzie kręcono m.in takie filmy jak “Działa Navarony” czy “Jaskiniowiec” z Ringo Starem.

Durango. Smak Dzikiego Zachodu.

Jadąc dalej na północ, w otoczeniu spektakularnych krajobrazów, warto zatrzymać się w założonym w 1562 r. Nombre de Dios, nazwanym tak na pamiątkę cieżkich walk z chichimekami, do khttp://suenamexico.com/wp-content/gallery/paisajes-mexico/l-ruta-sierra-madre-durango-gob-mx.jpgtórych tutaj po raz pierwszy w Meksyku wezwano pomocy inkwizytorów z kontynentu. Znane dziś z produkcji doskonałego mezcalu, zachowało historyczną atmosferę w ruinach klasztoru Św. Franciszka, w świetnie zachowanej XVII w. kuchni, w zadaszeniu kaplicy Najświętszego Poczęcia, czy w kaplicy Św. Antoniego z Padwy w Hacjendzie Juana de la Guerra, 5 km na wschód od miasta.

Niecałe 40 km dalej, dojeżdżając do stolicy stanu Durango, skręcając w prawo przy Rancho Dalilla, dojechać można do porośniętej starymi wierzbami hacjendy San Diego de Navacoyan z kaplicą Św. Teresy i kolonialnym mostem Puente del Diablo. Durango, w czasach kolonialnych główny ośrodek miejski prowincji Nueva Vizcaya, z imponującą Katedrą przy Plaza de Armas, Pałacem Rządowym, Teatro Victoria i Teatro Ricardo Castro z medalionem Fryderyka Chopina w głównym balkonie, oraz setkami zabytkowych budynków, to jedno z najbardziej obdarzonych kulturą miast północy. Poza centrum, warto wybrać się do położonej 8 km na południe nad rzeką Tunal strefy archeologicznej La Ferreria, oraz  otoczonej ogrodami hacjendy o tej samej nazwie, z muzeum archeologicznym poświęconym znaleziskom związanym z kulturami Paquime - Altavista. Wśród wielu muzeów: Rewolucji, Sztuki Ludowej czy Regionalnego, największym powodzeniem cieszy się od lat poświęcone sztuce filmowej Museo Rafael Trujillo i dedykowane produkcjom zrealizowanym w stanie Durango, Museo Tematico del Cine. Filmową przygodę dopełnia wizyta w położonym 14 km na północ Chupaderos ze scenografią miasteczek dzikiego zachodu Villa del Viejo Oeste i, nieco dalej, rancho La Joya. Od czasów króla gatunku Johna Wayne’a po Salmę Hayek nakręcono tu najwięcej filmów po Hollywood, zyskując dla Durango sławę światowej stolicy Westernu.

W tym samym kierunku, 130 km od stolicy stanu, w dolinie Valle de Guatimape w Nuevo Ideal znajdują się malowidła naścienne Cuevas de las Mulas de Molino, gdzie w XVI w. i XVII w. Indianie “zapisywali” zmiany zachodzące na ich ziemiach po pojawieniu się Hiszpanów. Drogę z Durango do Torreon można odbyć przez Panuco de Coronado, gdzie w pobliskim San Jose de Avino zachowała się świątynia ze złoconymi ołtarzami. W wiejskim rancho Coyotada, w San Juan del Rio, Pancho Villa jako 11 chłopiec zastrzelił syna właściciela za gwałt na siostrze i rozpoczął życie uciekiniera, które przeobraziło się w życie rewolucjonisty przyszłego “centaura północy”.

Bliżej Rodeo, za Palmitos de Arriba i Palmitos de Abajo, z kaplicami Niepokalanego Poczęcia, droga skręca na wschód biegnąc przez wioskę Nazas z kolonialną misją braci jezuitów. Nadkładając drogi, można zjechać stąd dawnym szlakiem na północ do zaniedbanego, ale pełnego historii San Pedro del Gallo, i później na południe do Pedriceña, żeby zobaczyć Kaplicę Przytułku w hacjendzie Cuatillos oraz starówkę w Cuencame, gdzie w kościele San Antonio de Padua czczony jest kilkusetletnim kultem Chrystus z https://c1.staticflickr.com/9/8168/7384546796_c69772ddf8_z.jpgMapimi. Nowoczesne Ciudad Lerdo, Gomez Palacio i Torreon tworzą rodzaj trójmiasta zwanego Comarca Lagunera, którym ze wzgórza opiekuje się monumentalny pomnik Cristo de las Noas.

Ponad 100 km na północ, za miastem Ceballos, na styku stanów Durango, Coahuila i Chihuahua znajduje się tajemnicza Zona de Silencio, ezoteryczny biegun i mityczne lądowisko UFO, niezwykła pustynia słynna z niewyjaśnionych zjawisk naturalnych, jak zanikanie fal magnetycznych, podwyższone napromieniowanie słoneczne, obecność wyjątkowych form żywych i nieorganicznych, czy deszcze meteorytów. Bliżej Torreon, droga nr 30 odbija na zachód, by niecałe 30 km dalej dojechać do fantasmagorycznego pueblo Ojuela z arcydziełem inżynieryjnym, liczącym 336 m długości potężnym wiszącym mostem, łączącym miasto ze wzgórzem, w którym znajdowała się kopalnia.

Za Mapimi z historycznym kościołem, Domem Parafialnym i Domem Rodziny Cigarroa droga 30 kończy się w kolonialnym Inde, nad sztucznym jeziorem Lazaro Cardenas. Droga 45 odbija na północ w Zarca, gdzie w byłej hacjendzie zachowała się Kaplica Św. Mateusza, a za skrzyżowaniem drogi 44, w Villa Hidalgo, fragmenty kolonialnej rezydencji. Pod granicą z Chihuahua w hacjendzie Canutillo funkcjonuje muzeum poświęcone Pancho Villi, który stworzył tu w latach 1920-1923 świetnie prosperujący folwark złożony z 50 żołnierzy, ich rodzin oraz wdów i sierot po poległych w rewolucji, budując szkoły, sprowadzając z USA maszyny i zakazując picia alkoholu. 18 km dalej, w Villa Ocampo, godna zwrócenia uwagi pozostaje XVII Świątynia San Miguel de Bocas.

Chihuahua. Pustynie, oazy i Miedziany Kanion

Za granicą największego stanu Meksyku, Chihuahua, w legendarnym ze złóż srebra Hidalgo de Parral, gdzie w 1923 r. zastrzelono Pancho Villa za niewygodne deklaracje prasowe, droga na zachód prowadzi przez kolonialne osiedla San Francisco de Oro i Santa Barbara do głębokiego prawie na 2000 m Kanionu Sinforosa w zamieszkałym przez Indian Tarahumara i posiadającym malowidła naskalne Guachochi. Na wschód, mijając historyczną Villa Allende ze śladami szesnastowiecznej misji, i dalej na północ droga dociera do Delicias z dwoma interesującymi muzeami: Museo Paleontologico, ze śladami dinozaurów i sięgającego epoki lodowcowej Museo del Desierto. Między Ciudad Camargo a Delicias, odbijając nieco na zachód, uda się dotrzeć do spektakularnych w każdym znaczeniu tego słowa kryształowych jaskiń Naica.

Stolica stanu, Chihuahua, wspomina w swoich muzeach trzech legendarnych bohaterów Meksyku. Ojciec narodu, przywódca Wojen Niepodległościowych, ks. Miguel Hidalgo spędził w podziemiach Pałacu Rządowego ostatnie chwile przed śmiercią i tu znajduje się dziś Museo de Hidalgo. W latach 1864–1866, podczas najazdu wojsk francuskich, funkcjonował w Chihuahua rząd federalny na uchodźctwie, który http://www.mexplora.com/viajes-mexico/wp-content/uploads/2013/10/CATEDRA22.jpgwspomina Dom Benito Juareza, obecne Museo de la Lealtad Republicana. Kolebka Rewolucji Meksykańskiej z 1910 r. opowiada również losy wydarzeń, które nadały bieg historii XX w. w Domu Quinta La Luz, który wdowa po kontrowersyjnym Francisco Villi przekazała narodowi jako Museo de la Revolucion. W Katedrze znajduje się dodatkowo Muzeum Sztuki Sakralnej, z m.in. fotelem Jana Pawła II z apostolskiej wizyty 1990 r. i, pośród malowideł, z postacią Św. Stanisława Kostki. Muzeum Casa Redonda posiada kolekcję pamiątek związanych z historią najstarszej na świecie kolei. Quinta Gameros oraz Centro Cultural de Chihuahua posiadają eksponaty z wykopalisk w Paquime. Muzeum Mamuta opowiada o wielkich gadach i pierwszych ssakach mieszkających na ziemi, a położone na peryferii miasta, jaskinie Nombre de Dios pozwalają przenieść się miliony lat w przeszłość.

Dwie drogi z Chihuahua biegną do granicy z USA. Przez pełną drzew i kąpielisk Aldama, http://www.niot.org/sites/default/files/uploads/100314_ciudad_juarez.jpgimponujący Kanion Pegüis, za Coyame, do pustynnego Ojinaga/Presidio i przez wyglądające jak morze piasku Dunas de Samalayuca, do położonego 50 km dalej, posiadającego interesujące muzea, Chamizal i Museo del Arte e Historia del INBA, ale również aromat przygranicznej korupcji, Juarez/El Paso.

Minimum trzech dni oraz ducha przygody wymagałoby zwiedzenie północno zachodniej części stanu. Przez malownicze Santa Isabel i przy wartym zboczenia na południe do San Francisco de Borja wąwozie Cañon de Namurachi, na końcu którego znajduje się Kościół Świętego Dzieciątka Jezus, droga 16 dojeżdża do Cuauhtemoc, którego stepowe ziemie menonici, zamieszkujący tu od lat dwudziestych XX w., zamienili w ogrody pełne upraw jabłoni i owsa. Warto zdegustować lokalnego sera, zobaczyć Muzeum Menonitów i wybrać się do słynącego z bogactwa kolonialnego ośrodka Cusihuiriachi, gdzie zachował się kolonialny kościół Santa Rosa.

Około 200 km dalej, ostatnim miastem na drodze jest http://lacacadechango.files.wordpress.com/2009/02/40-casas-banner.jpgMadera, skąd rozpocząc można eksplorację archeologicznych stref, domów i całych miast wybudowanych w jaskiniach. Najsłynniejsza z nich, 40 Casas, położona jest przy wiosce El Vallecito i dostępna szutrem po pokonaniu kanionu rzeki Rio Chico. Dalej na północ droga 10 prowadzi do Casas Grandes, gdzie znajduje się interesujące Muzeum Kultur Północy i strefa archeologiczna zbudowanego z gliny i kwitnącego od VIII do XIV w. miasta Paquime. Pobliskie Nuevo Casas Grandes z Colonia Dublan i położoną na południe Colonia Juarez noszą ślady osadnictwa mormońskiego. Z Paquime pochodzi najsłynniejsza meksykańska ceramika, odtwarzana dziś w położonym dalej na południe Juan Mata Ortiz, gdzie przez długie lata funkcjonował największy tartak na świecie, założony przez późniejszego pasażera promu Titanic, Lorda Freda Pearsona. http://static.panoramio.com/photos/large/25807073.jpg

W Chihuahua lub Cuauhtemoc można wsiąść w pociąg i rozpocząć w 12 h lub w kilka dni, niemającą równych przygodę jazdy transpacyficzną koleją przez czterokrotnie większy od Kanionu Kolorado, imponujący górskimi krajobrazami, niedostępnymi wąwozami i ukrytymi dolinami, zamieszkały przez indian Tarahumara Miedziany Kanion.

Na przystanku w magicznym Creel warto przewidzieć czas na spacery przy jeziorze Arareko, w dolinach Grzybów, Żab i Mnichów, przy misji San Ignacio, przy wodospadach Basaseachi, Piedra Bolada i Cusararé oraz kąpiele w termach Recohuata. Z przystanku Divisadero rozpoczynają się jedno i wielodniowe trasy trekkingowe do osiedli indian, do jaskiń, punktów widokowych Cobre, Tararecua oraz Piedra Volada, do rzeki Urique czy Oteros. Za Bahuichivo i pobliską wioską Cerocahui, skąd najbliżej jest na punkty widokowe Urique, Batopilas czy la Bufa, rozpoczyna się najbardziej spektakularna część jazdy. Za Temoris, licząca 37 mostów i 87 tuneli trasa obniża się i zjeżdża przez El Fuerte na wybrzeże. Część osób preferuje odbycie trasy w przeciwnym kierunku, z Los Mochis do Chihuahua, ze względu na krajobrazy oraz korzystniejszy układ godzin jazdy. 

Praktyczne informacje

Gastronomia

Aguascalientes, Catrina, (c/Nieto 238, Centro Historico); rynek, kuchnia regionalna, Chile Aguascalientes 

San Luis Potosi, Gran Via, (Av. Carranza 560, Centro); kuchnia międzynarodowa                                              

Saltillo, La Canastas (Carranza 2485), kuchnia regionalna, Filete Tapado                                               

Monterrey, Mirador, (Constitucion 1257), kuchnia regionalna, mięsa                                                          

Zacatecas, Los Dorados de Villa (Plazuela Garcia 1314), kuchnia meksykańska, pozole verde;                    

Durango, Fonda de la Tia Chona (Nogal 110), kuchnia meksykańska, caldillo durangueño, chonitas; Hacjenda Providencia (Benito Juarez 4, El Pueblito), kuchnia regionalna, historyczne wnętrza         

Torreon, OK Maguey, (Constitucion 421), kuchnia meksykańska, cabrito al pastor                                             

Chihuahua, Los Mezquites (Cuauhtemoc 2809), kuchnia regionalna, corte mezquite

 

Na zakupyhttp://fansdelespanol.com/mexico/wp-content/uploads/2010/07/Sarapes.jpg

Aguascalientes, rynek Juarez i rynek Teran w Centro Historico; pięciopiętrowy budynek sklepów Parian;                         

San Luis Potosi, na płd od miasta w Santa Maria del Rio są warsztaty i sklepy ręcznych strojów kobiecych i chust; Dom Rzemiosła blisko Jardin Hidago w centrum sprzedaje sztukę ludową. W domu rzemieślnika Antonio Carrillo w Santa Catarina kupić można sztukę indian Huicholes           

Saltillo, sklep przy Muzeum del Sarape y Trajes Tipicos, wierzchnie nakrycia i ludowe stroje sarape; ceramika Saltillo i słodycze w centrum handlowe Plaza Real; 

Monterrey, tradycyjne Plaza Mexico w sercu miasta i nowoczesne centrum handlowe Paseo San Pedro;         

Zacatecas, Dom Rzemiosła przy Plaza Miguel Auza oferuje m.in. indianską sztukę i rzeźby; bogaty wybór biżuterii spotkać można w Centro Platero de Zacatecas;  akcesoria jazdy konnej w Jerez, 50km od stolicy;             

Durango, Mercado Gomez Palacio blisko katedry posiada bogaty wybór rzemiosła ceramicznego, ze skóry i tkaniny; wśród największych centrów handlowych znajduje się m.in. Paseo Durango            

Torreon, Rynek Juarez posiada wyroby z całego Meksyku, podczas gdy na Mercado Alianza dominują produkty i wyroby lokalne; Plaza Cutro Caminos i Intermall Laguna to popularne centra handlowe      

Chihuahua, rzemiosło indian Tarahumara spotkać można w Casa de las Artesanias oraz La Casa del Tarahumara; dobrze wyposażone w sklepy są centra handlowe Fashion Mall i Plaza Galerias;

 

Wypożyczalnie Samochodowe

Lotniska w stolicach stanów. Samochody są podstawiane i odbierane również z hoteli 4* i 5*.

 

Aktywny wypoczynek

Aguascalientes, ok. 60km na zachód od stolicy, Calvillo: kąpieliska, wodospady, trasy trekkingowe, polowania; niecałe 60 km na płn zachód, wokół San Jose de Gracia można pływać po Lagunie Plutarco Elias Calles na motorach, nartach wodnych i łodziach; 10km na północ w Wąwozach Boca del Tunel można uprawiać sporty wodne oraz jazdę rowerem i trekkingi m.in. po wiszących mostach.                

San Luis Potosi, za San Luis de la Paz, na granicy Guanajuato i SLP znajduje się rezerwat biosfery Vergel de Bernalejo ze swietnymi trasami rekkingowymi, górami skałkowymi i jaskiniami. Wsch. część stanu SLP opisana jest w dziale Wschodnie Wybrzeże. Jezioro termalne Media Luna, przed Rioverde, posiada doskonałe warunki oraz infrastrukturę do nurkowania. Trekkingi w Real de Catorce.                                  

Saltillo/Monterrey, PN Cumbres de Monterrey: trekkingi, wodospady, jaskinie; dostępny z Santiago;        

Monclova, Rezerwat Biosfery Cuatrocienagas: trekkingi pustynne, kąpiele, kajaki;                             

Zacatecas, jazda na kablu ze Wzgórza Bufa; Sierra de Cardos, 20 km na zach. od Jerez: trekkingi i jazda konna; PN Sierra de Órganos, trekkingi i sporty skałkowe                                                           

Durango, Rezerwat Biosfery La Michilia w Mezquital, trekkingi w poszukiwaniu fauny; Laguny Guadalupe Victoria i Santiago Bayacora: kajaki i łowienie ryb; łowiectwo sportowe w Rancho Durangueño przy Canatlan; spektakularna droga na wybrzeże mija skalno wodospadowy park Mexiquillo                          

Torreon, Rezerwat Biosfery Pustynnej Bolson de Mapimi: trekkingi, wyprawy pustynne do Strefy Ciszy     

Chihuahua, trasy rowerowe w PN Cumbres de Majalca na płn od stolicy stanu; trekkingi, rajdy 4x4 i loty helikopterami w Miedzianym Kanionie, najlepiej z Divisadero;

 

Dla Dzieci

Aguascalientes, Wyspa San Marcos, jezioro, zwierzęta hodowlane, parki zabaw; Muzeum Kolejnictwa       

San Luis Potosi, Tangamanga Park z jeziorem, planetarium, zoo, placami zabaw, kąpieliskiem oraz interaktywnym muzeum nauki Labirynt; wody termalny Lourdes i Ojo Caliente w Santa Maria del Rio;       

Monterrey, park wodny Sesamo, wesołe miasteczko Bosque Magico, planetarium Alfa i ogród zoologiczny Bioparque Estrella;

Monclova, jezioro, place zabaw, infrastruktura sportowa w Parku Xochipilli; Zoo Santiago,              

Zacatecas, 180 km na płd od stolicy, baseny termalne Paraiso Caxcan w San Miguel Apozol, Muzeum Interaktywne Zig Zag.

Durango, Park Guadiana z jeziorem, ciuchcią, placami zabaw i Muzeum Dziecka                          

Chihuahua, interaktywne muzeum nauki Centro Semilla; w Camargo, wody termalne Ojo Caliente i w San Francisco de Conchos rejsy po lagunie Presa de la Boquilla; wody termalne w Julimes, np płn wschod od Delicias.