07 MEKSYKAŃSKA KALIFORNIA

Winnice, wieloryby, pustynie i morska przygoda.

Półwysep Kalifornijski, położony w skrajnie północno zachodniej części Meksyku, otoczony jest od zachodu wodami Oceanu Spokojnego, od wschodu wodami Zatoki Kalifornijskiej, a od północy graniczy ze stanem California, USA, z którym, pod rządami Hiszpanów i później meksykańskiego rządu federalnego, stanowił administracyjną całość do połowy XIX w. Ciągnący się na ponad 1250 km długości, szeroki średnio na 225 km, liczący 143 tys. km kw. powierzchni, otoczony tysiącami wysp i wysepek stanowi jedyny w swoim przypadku region, gdzie wyschnięte z braku wody historyczne misje chrześcijańskie opowiadają o dziejach osadnictwa obok oaz zieleni, które przeobraziły się żyzne dzielnice i w późniejsze miasta. Pustynie łączą się z tu z wybrzeżem.

Bezchmurne niebo nad gorącymi plażami dotyka chłodnych szczytów gór, z których widać jednocześnie Pacyfik i Morze Korteza. Zachowane w jaskiniach zabytki prehistoryczne współistnieją obok najnowszych i najbardziej luksusowych projektów turystycznych, podczas gdy bezludne niemalże i niegościnne tereny sprzed kilkuset lat zamieniły się w XX w. w najczęściej przekraczaną granicę na świecie.

Meksykańska Kalifornia jest jednocześnie zaprzeczeniem myślenia o pustyni jako o miejscu pozbawionym życia. Swój habitat znalazło tu prawie trzy tysiące roślin, w tym wiele endemicznych, jak np. drzewiaste kaktusy boojum, oraz zwierząt, od kozicy kalifornijskiej bedącej symbolem półwyspu po przebogatą faunę morską, z migrującymi tu z dalekiej północy dziewięcioma gatunkami wielorybów.

Administracyjnie Półwysep Kalifornijski podzielony jest na północną Baja California Norte i południową Baja California Sur. Trzy są możliwości dojechania do Dolnej Kalifornii, popularnie zwanej Baja: drogą lądową z Meksyku i z USA, drogą wodną z Guaymas, z Los Mochis i z Mazatlan, oraz drogą powietrzną z wielu miast Meksyku, Stanów Zjednoczonych i Kanady. Z wielu powodów podczas wyprawy do Kalifornii ma się wrażenie podróżowania po odmiennej i niepodobnej do innych krainie Meksyku.

TOP 5

Ensenada i Valle de Guadalupe, świetna kuchnia na bazie owoców morza i meksykański szlak wina w dolinach Guadalupe i San Antonio warte są wizyty nie tylko koneserów.                                                                

El Vizcaino i Sierra San Francisco, wyprawy na pustynie do naściennych malowideł w jaskiniach i podglądanie wielorybów podczas godów na lagunach i w zatokach rezerwatu biosfery UNESCO otwiera możliwość intymnej podróży w czasie i pełnych emocji spotkań z największymi ssakami na ziemi.

Loreto, chrześcijańska misja i historyczne miasto w środkowej części półwyspu jest świetną bazą wypadową zarówno do wypraw w morze jak i na pustynię.       

Wyspy na Morzu Korteza, jedno lub wielodniowe rejsy łodziami, jachtami i kajakami, dziewicze zatoki, podwodny świat i fauna morska pozwalają na jedyny w swoim rodzaju kontakt z wodą, z przyrodą i z samym sobą.

Los Cabos i Todos Santos, hedonistyczne kurorty i romantyczne plaże w pobliżu historycznego, pełnego magii Todos Santos, gdzie narodziła się inspiracja słynnego utworu muzycznego Hotel California

Mexicali i Tijuana. Daleko od Boga i blisko USA

Do znanego z bardzo wysokich temperatur i bardzo niskich opadów deszczy, wrażliwego sejsmicznie, pustynnego miasta Mexicali, stolicy północnej części Półwyspu Kalifornijskiego, dojeżdżają od południa drogi z wybrzeża ze stanu Sonora i z płaskowyży ze stanu Chihuahua. Miasto wyrosło od końca XIX wieku w przyspieszonym tempie dzięki wizjonerskim inwestycjom w irygację i melioracje okolicznych terenów pod uprawy bawełny oraz warzyw. Mexicali w uprzwilejowany sposób korzysta z układu o wolnym handlu z USA, NAFTA, prosperując jako miasto przygraniczne o zadbanej architekturze, z nowocześnie zaprojektowanymi budynkami użyteczności publicznej. W 2008 r. rozpoczęto tu największą w historii Meksyku inwestycję, sięgającą w pierwszym etapie 3 tysiące milionów dolarów przeznaczone na rozwój nanotechnologii. Projekt, znany jako Silicon Border, w który zaangażowana jest śmietanka biznesu, zmieniła lokalny pejzaż geograficzny i społeczny, przekształcając okolice miasta w jedną ze stolic światowej technologii. Z Mexicali pochodzi pierwsza meksykańska Miss Universum, Lupita Jones i miasto jest dodatkowo organizatorem największego na świecie festiwalu rocka progresywnego Baja Prog. Na przejściu granicznym Mexicali i Calexico po drugiej stronie granicy, których nazwy wynikają ze zwierciadlanej gry słów Mexico i California, rejestruje się codzienny ruch ponad 60 tys. ludzi, 22 miliony rocznie, co czyni z Mexicali drugie najczęsciej przekraczane przejście graniczne na świecie, zaraz po Tijuanie.

Próby turystycznego zwiedzania miasta mogą być nieco wymuszone, choć Katedra, Muzeum Uniwersyteckie oraz Muzeum Cucapah, teatry, Centro Civico Comercial oraz wspominająca przyjęcie przez Meksyk usuniętych z USA Chińczyków dzielnica La Chinesca potrafią zainteresować ciekawostkami. Naturalne miejsca poza miastem przykuwają większą uwagę. Na płn wschód, w stronę Yuma w USA, droga prowadzi przy fotogenicznych wydmach do starego przejścia granicznego w Algodones. Niecałe 200 km na południe, mijając pustynne krajobrazy, niewielka wioska nad Morzem Korteza, San Felipe, przyciąga rosnącą infrastrukturą, punktami obserwacyjnymi krów morskich, plażami i życiem portowym rybaków. Piętnaście minut na południe, w wyrzeźbionej erozją skalną Dolinie Gigantów, pełnej olbrzymich, dochodzących do wys. 17 m, kaktusów saguaro - boojum, zwracają uwagę pustynne wodospady i 40 km dalej urokliwa zatoka Puertecitos z pobliskimi termami. Objeżdżając wybrzeże, można drogą 5 dalej na południe dojechać w pobliżu słynnej z obserwacji fok i lwów morskich zatoki Bahia de San Luis de Gonzaga do głównej autostrady transpeninsularnej. Z kolei na zachód od miasta, po drodze do Tecate, godnym przystanku jest park Rumorosa oraz Laguna Salada, z trasami rowerowymi, wodospadami, gorącymi źródłami, a także śladami archeologicznymi w Macahui i w Vallecito, znanym m.in. z efektu świetlnego widocznego podczas zimowego przesilenia na malowidle “Diablito”, oraz spektakularnym Cañon de Guadalupe.

Położone na wys. ponad 500 m n.p.m, obdarzone przyjemnym klimatem i kolonialną atmosferą, Tecate otoczone jest górami i lasami Cuchuma, ranchami z malowidłami naściennymi, jak np. Rancho San Jose ze strefą archeologiczną Piedra Gorda, a także centrami terapeutycznymi SPA, np. Rancho la Puerta oraz, na południe, winnymi dolinami Tanama, Las Palmas, Cava Garcia czy Don Juan. W mieście warto zatrzymać się w centrum w Parque Hidalgo i zwrócić uwagę na fabrykę piwa Cuauhtemoc oraz regionalne muzeum Campo Alaska.

Tętniące życiem miasto na północnym skraju półwyspu Baja Kalifornia, trzydzieści lat temu wioska posiadająca nie więcej niż dziesięć ulic, Tijuana, jest dziś symbolem szklanej granicy między Meksykiem i Stanami Zjednoczonymi. Najbardziej znana i najczęściej nielegalnie przekraczana granica na świecie, skupia w sobie niespokojną teraźniejszość przygranicznej rzeczywistości i funkcjonuje w swym nieformalnym obiegu jako przechowalnia ludzka na drodze do „lepszego” świata, pod hasłem Welcome to Tijuana: tequila, sexo, marijuana... Miasto stara się przyciągnąć turystów licznymi festiwalami i całorocznymi gastronomicznymi fiestami, a także galeriami sztuki areną do walki byków czy Muzeum Figur Woskowych. Tu powstała słynna w całym kraju ensalada Cesar oraz drink Margarita. Jednak cień przygranicznie konfliktowej rzeczywistosci, choć nie pozbawiony społecznych ciekawostek, powoduje, że większość podróżnych traktuje Tijuanę wyłącznie jako obowiązkowy przystanek na trasie z San Diego na południe i odwrotnie. 

Ensenada i szlak kalifornijskich win.

Za Tijuana rozpoczyna się licząca ok. 100 km sceniczna droga nadmorska do Ensenada. Po prawej stronie, przy popularnych plażach Rosarito, powstało nowoczesne hollywoodzkie studio, udostępnione zwiedzającym Foxploration, gdzie m.in. kręcono film Titanic. Historię regionu można poznać w Museo Wa Kuatay, przy hotelu Rosarito Beach. 20 km dalej, przy wiosce Primo Tapia w Los Arenales, można wjechać samochodem 4x4 na wydmowe plaże. Na km 45 pozostałości misji El Descanso, a 25 km dalej Mision de San Miguel de Arcangel de la Frontera zachowują podłogową ceramikę i fragmenty ścian z suszonej gliny adobe. 30 km dalej, skręcając w lewo z drogi 1 na drogę 3, ruiny zniszczonej przez Indian w XIX w. Misji Guadalupe oraz, dalej na południe, Mision Santo Tomas de Aquino wspominają działalność fray Jose Loriente, który w XVIII w. zakładał uprawy winogron w zbliżonym do śródziemnomorskiego klimacie żyznych dolin na oazach pustynnych wokół Ensenada. 

W Valle de Guadalupe historia ewangelizacji i międzynarodowego osadnictwa łączy się z kulturą wina i przygodą. Na wschód od misyjnego Francisco Zarco, w którym znajduje się m.in Muzeum Osadnictwa Rosjan, szutrowa droga prowadzi przez archeologiczne Rancho El Milagro z naściennymi malowidłami, i San Antonio Necua z ośrodkiem rzemiosła, za organicznym sklepem La Casa de Doña Lupe, do największych producentów meksykańskich win L.A Cetto oraz Casa Domeq. Blisko stąd do oczek wodnych La Tortuga, wodospadów Arroyo de Guadalupe oraz wód termalnych za Rancho Garcia. Na zachód od Francisco Zarco, szutrowa droga prowadzi m.in. do winnic Chateau Camou oraz ekskluzywnych Monte Xanic i Baron Balche. Stąd na północ wiejska droga prowadzi do San Jose de la Zorra, gdzie można konno dojechać do wodospadów Salto del Agua i wodnej oazy La Higuerilla.W stronę Ensenada, bliżej Doliny San Antonio de las Minas, przy drodze 3, znajdują się inne znane winnice, np Mogar Badan czy Casa de Piedra. Warto zwiedzić również nowoczesne Museo de Vid y Vino. Na południe od Ensenada, za Uruapan, po prawej strony od drogi 1, w dolinie Valle Santo Tomas, znajduje się najstarsza w Ameryce Północnej uprawa win, udostępniona zwiedzającym Cava Antigua oraz Bodegas de Santo Tomas. W kolejnej dolinie, San Vicente, można odwiedzić winnice Rincon de Guadalupe i, w pobliżu Mision de San Vicente Ferrer, rozpocząć wyprawę archeologiczną do malowideł naściennych w Rancho de la Llave, a także pojechać na plaże przy rybackim porcie San Isidro, za Erendira. Przy drodze z Ensenada do San Felipe, przy Hacjendzie Ojos Negros w Real del Castillo, odwiedzić można Bodegas de San Rafael oraz produkującą sery Cava de Marcelo w Rancho La Campana.  W połowie sierpnia odbywa się w całym regionie Fiesta de la Vendimia, największe święto winobrania w Meksyku.

Ensenada de Todos los Santos, nazwana tak przez Sebastiana El Vizcaino na cześć dnia dopłynięcia do jej brzegów, to dziś najbliższy amerykańskiej granicy meksykański kurort, popularny m.in. wśród wędkarzy, amatorów deski surfingowej, regat i wyścigów samochodowych. W mieście zwanym często “Kopciuszkiem Pacyfiku” roi się od restauracji z owocami morza i sklepików przy Calle Primera oraz na Malecon. Warto zobaczyć poświęcone rdzennym mieszkańcom ziem Muzeum Historii oraz ogród botaniczny i okazjonalne wystawy w ex kasynie Centro Cultural Riviera. Niecałe 30 km na południe od miasta podwodny kanion wyrzuca w powietrze hektolitry wody zderzającej się ze ścianą wybrzeża w popularnej turystycznie zatoczce, zwanej Bufadora.

Wybrzeże pięknych plaż, zwane kalifornijską Costa Dorada, biegnie dalej do otoczonego trzynastoma wygasłymi wulkanami z jednej i trzema malowniczymi zatokami z drugiej strony San Quintin. Z położonego wcześniej San Vicente lub Camalu można wspiąć się drogą i później pieszo na najwyższy szczyt półwyspu, liczący ponad 3000 m Picacho del Diablo w sercu gór San Pedro Martir, gdzie znajduje się obserwatorium astronomiczne uniwersytetu UNAM z drugim co do wielkości teleskopem w Ameryce Łacińskiej. Z kolei za położonym dalej Rosario, gdzie zachowały się ruiny dominikańskiej misji Nuestra Señora del Santisimo Rosario de Viñadaco, ok. 15 km na południe i później szutrem na zachód, znajduje się ciekawostka natury La Lobera. Pod wpływem erozji i uderzeń fal wyglądające jak skalisty krater na plaży wybrzeże stało się ulubionym miejscem odpoczynku morskich lwów.

El Vizcaino:

Sanktuarium Szarych Wielorybów i malowidła ze Sierra San Francisco

Za Rosario droga transpeninsularna odbija od wybrzeża na wschód i 22 km dalej pojawia się możliwość przedsięwzięcia archeologicznej wyprawy, skręcając ponad 30km szutrem na południe do pochodzących sprzed 6000 lat, enigmatycznych malowideł naściennych La Pinta. W takim przypadku dobrze jest zapytać w Rosario o przewodnika, znanego jako El Manotas. Eksploracje dopełni zjazd na wybrzeże do rybackiej wioski San Carlos. Wracając do głównej drogi, 57 km od Rosario i 8,5 km od Rancho El Progreso znajduje się kolejny przyczółek ewangelizacyjny Mision de San Fernando Velicata, przy których również znaleźć można starożytne malowidła, podobnie jak 50km dalej drogą transpeninsularna, w Cataviña.

W Chapala droga łączy się z nadbrzeżną drogą z San Felipe i dalej dojeżdża do Guerrero Negro, lub w Parador Punta Prieta odbija jako droga 12 do łączącej w sobie górskie oraz pustynne krajobrazy i słynącej z obecności morskiej fauny zatoki Bahia de los Angeles. W pobliżu znajduje się założona przez braci jezuitów Mision de San Borja Adac oraz malowdiła naścienne. Wokół gór Sierra San Borja, wzdłuż otoczonego wyspami Wielorybiego Kanału, spektakularna droga jedzie dalej przez nadmorskie San Rafael oraz pobliskie San Francisquito i El Barril do San Ignacio. Skręcając na wschód w Arco szutrową drogą dojeżdża się do Mision de Santa Gertrudis la Magna de Kadakaaman, przy których znajdują się również naścienne malowidła.

Przy Guerrero Negro, nazwanym tak ku pamięci rozbitego na tutejszej rafie w 1858 r. amerykańskiego trawlera Black Warrior, znajdują się dwie laguny, gdzie można obserwować przypływające tu co roku z Arktyki i rozmnażające się podczas czterech miesięcy, w okresie do 15 listopdada do 15 marca, szare walenie. Na północ od miasta, przy starym porcie Venustiano Carranza, laguny Manuela i Guerrero Negro są dobrymi punktami obserwacji wielorybów, choć najlepsza pozostaje mocno zasolona i głęboka na 20 m Laguna Ojo de Liebre w południowej części zatoki, z łodziami wypływającymi z miasta na styk kanałów z oceanem i z Ejido Benito Juarez, wypływających w interior laguny. W Guerrero Negro warto również zobaczyć solanki z drugą co do wielkości na świecie fabryką, produkującą 7 milionow ton soli rocznie oraz starą latarnię morską. Zwraca uwagę, zwana plażą skarbów, Playa Malarrimo i pejzaż wydmowy Dunas Don Miguelito.

Jadąc dalej na południe można skręcić w Marasal na zachód do dwóch pięknych i bogatych w faunę morską zatok Bahia Tortugas i Bahia Asuncion. Dalej, z historycznego San Ignacio de Kadakaaman, gdzie zwiedzić można dobrze zachowaną misję oraz kościół San Ignacio de Loyola, a także Muzeum Malowideł Naściennych z gór San Francisco, zjazd 55 km na południe pozwoli dojechać do kolejnej wielorybiej Laguna de San Ignacio, popularnej również wśród rybaków i surferów, między położonym na północ Punta Abreojos i niżej San Juanico.

Najlepszym sposobem dotarcia do ukrytych w jaskiniach ponad 300 fresków sprzed tysięcy lat jest zjazd w miasteczku El Vizcaino 37 km na wschód do Rancho San Francisco de la Sierra. Stąd pieszo uda się dotrzeć do najpiękniejszych i najlepiej zachowanych z całego Półwyspu Kalifornijskiego rytualnych malowideł naściennych, m.in. w Cueva de la serpiente, La Pintada, El Parral XIV, Natividad, Obscura, Las Flechas, Ratón, czy San Gregorio. Znajdują się tu głównie postacie ludzkie, zwierzęta, m.in. wieloryby, pumy czy kozice kalifornijskie oraz pełne symboliki wzory geometryczne. Z San Ignacio organizowane są trzydniowe trekkingi po górach, na które najlepiej wybierać się w zimie, co pozwala uniknąc pustynnych letnich upałów i jednocześnie połączyć przygodę górską z podglądaniem wielorybów.

Za San Ignacio, przy Santa Lucia, znajdują się łańcuch czynnych i dostępnych wspinaczce wulkanów Tres Virgenes i istnieje też tu droga dojazdowa w góry San Francisco od południa. Tereny od kanału Salsipuedes do Santa Rosalia, od Zatoki Kalifornijskiej po wybrzeże Pacyfiku, z przyległymi wyspami, wpisane zostały na listę UNESCO jako jeden z największych rezerwatów biosfery na świecie: El Vizcaino.  

W sercu południowej Kalifornii: z Santa Rosalia do Zatoki Magdalena

Litoral przy Santa Rosalia, położonej pomiędzy górami Sierrra Mulege i wyspami Tortuga oraz San Marcos, gdzie znajdują się jedne z największych na świecie pokładów gipsu, odkryty został przez Francisco de Ulloa w 1539 r., ale okolice zawdzięczają swój rozwój późniejszym odkryciom złóż miedzi, na które koncesję na przełomie XIX w. i XX w. dostali Francuzi na prawie 70 lat. Stąd wyjątkowo europejski charakter miasta w budynkach użyteczności publicznej w centrum miasta: w Muzeum Kopalnianym, w Poczcie Budynku Pomocy Społecznej, w piekarni czy, przede wszystkim, w zaprojektowanym przez G. Eiffela na Expo w Paryżu, złożonym na miejscu z importowanych części, kościoła Santa Barbara. Raz dziennie płynie stąd do kontynentalnego Guaymas prom w wydłużającym się i pozbawionym dobrej infrastruktury rejsie.

Niecałe 60 km na południe, założona przez Juana Maria de Salvatierra na początku XVIII w. misja Santa Rosalia de Mulege została opuszczona przez franciszkanów sto lat później z powodu braku wiernych, ale zachowała się w dobrym stanie. Obok Muzeum Regionalnego, powstałego na miejscu jedynego w Meksyku więzienia bez krat, gdzie zachowane są artefakty związane z kulturą indian cochimi oraz ciekawe geologicznie skamieliny i minerały, misja nadaje wartości kulturalnej Mulege, słynącej z plaż, np Sombrerito czy wydm El Gallito. Wybrzeże między Santa Rosalia, wzdłuż Bahia de Concepcion, a położoną dalej na południe, Bahia de Loreto, z baśniowymi plażami, samotnymi zatokami i na przemian skromnymi osadami i luksusowymi amerykańskimi osiedlami, należy do najbardziej spektakularnych widokowo szlaków samochodowych w skali całego kraju. 

Otoczone górami Sierra de Giganta, ograniczone spokojnymi wodami i wyspami na Morzu Korteza Loreto, od czasów działalności fray Junipero Serra i powstania tu misji Nuestra Señora de Loreto Concho, zachowuje kolonialny klimat pierwszej stolicy Kalifornii. Obok starówki z domem Casa de Piedra i repliki nazareńskiej Casa Santa, warto odwiedzić przy kościele Muzeum Misji Jezuickich, opowiadające o wymarzonym na przełomie XVII w. i XVIII w. przez Padre Kino różańcu 20 ośrodków ewangelizacyjnych na terenie gór i pustyń liczącego ponad 1250 km długości półwyspu. Warto też wybrać się na zachód w góry do, uważanej za najlepiej zachowaną, misji San Francisco Javier de Vigge Biaundo, mijając malowidła naścienne Cuevas Pintas. Dodatkowo 20 km na północ od Loreto znajdują się ruiny wypalonej przez słońce wraz z ujęciem słodkiej wody pierwszej misji chrześcijańskiej San Bruno i San Juan Bautista Londo oraz, 28 km na południe, za dynamicznym turystycznie Nopolo i za urokliwą plażą Juncalito, ruiny misji San Juan Bautista Malibat Ligüi. Świetnym pomysłem na spędzenie dnia w Loreto jest dodatkowo rejs na wyspę Isla Coronado lub, bardziej na południe, przy Puerto Escondido, na Isla Danzante, a także wyprawy na ryby lub nurkowanie.

Do znanej jako kolejne sanktuarium wielorybów zatoki Bahia Magdalena, oprócz transpeninsularnej drogi 1, prowadzi również rozpoczynająca się przed Loreto, alternatywna droga 53, która przebija się przez pustynne góry i biegnie dalej wzdłuż dziewiczego wybrzeża zachodniego od San Juanico przez Bocana do rolniczego Santo Domingo. W Ciudad Insurgentes, pierwszy asfaltowy zjazd doprowadza do Adolfo Lopez Mateos, gdzie pełna wylegujących się na plaży lwów morskich Boca la Soledad z podłużnym kanałem Estero de Soledad, z bogatszą niż na północy infrastrukturą, umożliwia podpływanie do wielorybów. Podobnie przyzwyczajone już do ruchu łodzi i hałasu silników wieloryby pływają swobodnie w okolicach Puerto San Carlos, 57 km od Villa Constitucion. Trzy wyspy otaczające zatokę: Isla Magdalena, Isla Santa Margarita i Isla Creciente, z pięknymi plażami i czesanymi przez wiatr wydmami, stwarzają idealne warunki do ekoturystycznej przygody w bliskiej odległości od popularnego turystycznie południa półwyspu.

La Paz i Los Cabos. Akwarium świata.

Hernan Kortez otrzymał podczas pobytu w Hiszpanii w 1529 r. tytuł “Królewskiego zarządcy na wszystkich ziemiach Morza Południowego”. Po pierwszej odkrywczej ekspedycji, zaginionej w 1529 r., następna z 1534 r. okazuje się równie nieudana. Podczas niej awanturnik Fortun Jimenez, przed śmiercią z rąk indian, najpierw zabił kapitana statku wraz z jego ludźmi, po czym wysadził na brzegu chorych i księży, by w końcu dotrzeć do wybrzeży półwyspu i zająć się plądrowaniem pereł, połączonym z gwałceniem kobiet.

Rok później, sfrustrowany Kortez osobiście ruszył na wyprawę, zakładając kolonię w Zatoce Santa Cruz, która jednak nie utrzymała się z braku wody i jedzenia. Jako wyraz kpiny z fantastycznych, ale bezproduktywnych ekspedycji Korteza i jego poprzedników, do nowych ziem przywarła w Hiszpanii powieściowa nazwa “gorącego pieca”, wyimaginowanej ziemi pełnej bogactw i zamieszkałej wyłącznie przez nagie amazonki: Kalifornia. Ostatecznie dzisiejsza stolica stanu Baja California Sur, La Paz, powstała i zawdzięcza mającą uzdrowić stare rany nazwę, Sebastianowi Vizcaino, który w 1596r. opłynął półwysep, opisując pustynny litoral wraz z jego oazami.

Wokół spokojnego i zadbanego La Paz znajdują się wyspy pełne chronionych gatunków fauny i flory, m.in. dostępne łodziami i kajakami, popularne nurkowo Isla Partida i Espiritu Santo. Wokół zatoki nazywanej przez Jacques’a Cousteau “akwarium świata”, w pobliżu płytkich plaż Costa Baja, np. Copa de Balandra czy Bahia de los Muertos rozwija się turystyczne życie, dostępne drogą morską między portem Pichilingue a portami kontynentalnymi: Los Mochis i Mazatlan.

W mieście, Muzeum Historii Naturalnej opisuje warunki życia w regionie, muzeum Serpentario de La Paz próbuje odtworzyć habitat lokalnych gadów, natomiast Muzeum Wielorybów może być świetnym wprowadzeniem w życie i zwyczaje migracyjne największych ssaków. Bogata w historię Katedra Nuestra Señora de la Paz sięga czasów misji z XVII w., podczas gdy Regionalne Muzeum Antropologii i Historii wspomina czasy kolonii oraz obecność i kulturę indian pericues oraz guayacuras, przesiedlonych stąd ostatecznie w XVIII w. za brak zrozumienia i kooperacji w temacie eksploatacji pereł. Na zachód od centrum miasta, nad zatoką Ensenada de la Paz, odkryto dodatkowo prastary cmentarz Conchalito, który ukazał pochówkowe zwyczaje składania kości, po wcześniejszej ekshumacji, łamanych i przykrywanych warstwą mielonych muszli, piasku oraz popiołu. Przy pięciokilometrowym, ozdobionym morskimi rzeźbami bulwarze Malecon, skupiają się hotele i restauracje, przy których kwitnie życie miasta, tak w dzień, jak i w nocy.

45 km na południe, zjazd z drogi 1 pozwoli dojechać do parku Sanktuarium Kaktusów i do miasteczek zatrzymanych w czasie, Triunfo i San Antonio, z ruinami pieców i kominów związanych z historią wydobycia złota. Za uważanym za światową stolicę sportowego rybołówstwa kurortem Barriles, do którego można też dojechać z La Paz panoramicznym wybrzeżem, szutrowe zjazdy na prawo prowadzą do, jedynego w tej części półwyspu, lasu w Rezerwacie Biosfery Sierra de la Laguna. Do turystycznego Los Cabos dojechać można wybrzeżem wzdłuż rafy koralowej Parku Narodowego Cabo Pulmo.

W historycznym San Jose del Cabo, gdzie w czasach kolonialnych przystawały statki płynące z dalekiego wschodu, powstała misja Estero de las Palmas i pozostał dziś kościół Santa Rosa. Za zachód od miasta, w stronę sąsiedniego Cabo San Lucas, na nadmorskim pasie z dziesiątkami atrakcyjnych plaż, powstał w ostatnich latach najważniejszy obszar wypoczynkowy północnego Meksyku, przewyższający pozostałe kurorty kraju jakością infrastruktury turystycznej, ale niestety również cenami. W San Jose warto zwrócić uwagę na ogród botaniczny Cacti Mundo, a wizytówką San Lucas pozostaje emblematyczna Playa del Amor oraz skała El Arco, gdzie symbolicznie łączą się ze sobą wody Oceanu Spokojnego i Morza Korteza.

Jadąc zachodnim wybrzeżem z San Lucas, 80 km przed La Paz, droga 9 dojeżdża do magicznego Todos Santos z historyczną starówką, kościołem misyjnym Nuestra Señora de Pilar i legendarną inspiracją muzyczną grupy The Eagles: Hotel California. Z miasta, na północ od hotelu, można dojść pieszo 7 km trekkingiem do plaży La Pastora. Na południe od Todos Santos, w okolicach rybackiej wioski El Pescadero, warte eksploracji są plaże Los Cerritos, San Pedrito i porośnięta palmami San Pedro Las Palmas.  

Informacje praktyczne

Gastronomia

Mexicali, Restauracja Los Arcos (Calle Calafia  454 Fracc. Centro Civico). Jedna z sieci 19 restauracji istniejących od 1977 roku specjalizująca się w owocach morza; Restaurnat Dragon (Benito Juarez 1830 ) dobre chińskie jedzenie

Tijuana, restaurante La Difference (Blvd. Sanchez Toboada 10521) Tradycyjne meksykańskie dania przyrządzane w oparciu o historyczne przepisy.

Puerto Nuevo, usytuowane między Tijuana a Ensenadą, tuż za Rosarito, Puerto Nuevo słynie z resaturacji specjalizujących się w homarach, dlatego bywa też nazywane - Lobster Village (Wioska Homarów). Część lokali skupiła się nad morzem.

Ensenada, Restaurante Manzanilla (Recinto Portuatio, Teniente Azeuta 139), restauracja specjalizuje się w owocach morza i oryginalnym połączenie kuchni meksykańskiej i śródziemnomorskiej; Tacos Marco Antonio (Av. Rayón 351, między Calles 3a. i 4a., Colonia Obrera) niedroga restauracyjka serwująca pyszne tacos z rybą.

Loreto, Restaurante La Picazón (Calle Davis) restauracja kilka km na północ od miasta, przy plaży, z pięknym widokiem na wyspę Coronado. W ofercie pyszne owoce morza.

La Paz, Azul Marino Restaurante (7.5 km Carretera a Pichilingue, Marina Costa Baja) nieco poza miastem, z widokiem na przystań. W ofercie kuchnia międzynarodowa; Bismark Cito, (Alvaro Obregon s/n, e.Hidalgo y Callejón Constitución; col. Centro), specjalizuje się w owocach morza i tacos z rybą.  

Cabo San Lucas, El Galeón (Blvd. Marina) restauracja naprzeciwko Marina de Los Cabos; serwuje kuchnię włoską i owoce morza.

San Jose del Cabo, 7SEAS (Acapulquito Beach, 28 km) lokal w hotelu Cabo Surf, w menu grillowane owoce morza.

Zakupy

Tecate, Centro de Artesanias  (Calz. Universidad) centrum rzemiosła naprzeciwko parku Adolfo Lopez Mateos oferuje ceramikę oraz rękodzielnicze wyroby ze szkła. Liczne sklepiki w centrum miasta oraz stoiska przy drogach wjazdowych do Tecate zachęcają do kupna wyrobów ceramicznych.                    

Tijuana, Mercado de Artesanias (c/Segunda, entre c. Ocampo y Negrete). Ogromny targ rękodzieła, na którym są sprzedawane wyroby z całego regionu.       

Loreto, liczne sklepy w centrum sprzedają tekstylia, srebro, marakasy, drewniane rzeźby

La Paz, sklepy w centrum miasta oferują wyroby ze skóry, kosze, kapelusze, torby z liści palmowych, drewniane sztućce, rzeźbione muszle, naszyjniki i obrączki z czarnego koralowca.

Cabo San Lucas , Mercado de Artesanias (Blvd Marina) targ rękodzieła z wyrobami pamiątkarskimi z całego regionu.

Aktywny wypoczynek

Mexicali, Golf Campestre de Mexicali (2,5 km carretera a San Felipe) pole golfowe z 18 dołkami.

Ensenada, w okolicach Ensenady można się wybrać na ryby, uprawiać surfing i nurkować z fajką, a także popływać kajakiem. Park Narodowy san Pedro Martir oddalony od utartych szlaków rzadko odwiedzany park, w którym można uprawiać wspinaczkę (m.in. na Picacho del Diablo 3095 m n.p.m- najwyższy szczyt półwyspu), trekking, kolarstwo górskie i jeździectwo. Na górze Cerro de la Cupula jest obserwatorium astronomiczne.

San Ignacio , rezerwat Desierto de El Vizcaino , na tym obszarze chronionym można wspiąć się na wulkan Tres Virgenes (1940 m n.p.m.), uprawiać trekking, wybrać się na przejażdżkę rowerem górskim, a także poobserwować wieloryby w lagunach San Ignacio i Ojo de Liebre.

Mulege, w wodach Bahia Concepción można pływać kajakami i uprawiać windsurfing, w okolicy wysp Santa Ines i na północ od Punta Concepción nurkować, a także wybrać się na wyprawę na pobliskie wysepki.

Loreto, Sierra la Giganta, trekking, jazda rowerami górskimi, wspinaczka (przede wszystkim w miejscu zwanym Tambor); Park Narodowy Bahia de Loreto, park obejmuje wysepki w zatoce Loreto oraz samą zatokę, gdzie spotyka się m.in. delfiny, wieloryby, kaszaloty i orki. Można tu popływać kajakiem, łódką, na jachcie, a także nurkować głębinowo i powierzchniowo.

San Jose del Cabo, Parque Nacional Cabo Pulmo, w tym oddalonym na północ od San Jose del Cabo parku narodowym panują doskonałe warunki do nurkowania, kajakarstwa i spacerów; Estero de San Jose del Cabo – zaskakująca zielenią oaza obok miasta, u ujścia rzeki San Jose do Morza Korteza. Laguna w tym miejscu jest domem dla wielu gatunków ptaków. Obszar doskonale się nadaje na spacery i pływanie kajakiem.

Dla dzieci

Tijuana, interaktywne muzeum Trompo z kinem 3D;

Mexicali, interaktywne muzeum Sol de Nino - wystawy, kino IMAX 3D; kręgielnia Bol Bol, ogród zoologiczny, ogród botaniczny, park wodny Charco z basenami i zjeżdżalniami.

Ensenada, Muzeum techniki Tecciztli poświęcone florze i faunie regionu, pogadanki i spotkania ekologiczne; All the Pretty Horses of Baja, ranczo Macias - konne przejażdżki, zajęcia ze zwierzętami, przejażdżki piesze i rowerowe, pieszy wyprawy w Rancho Rodeo del Rey usytuowane tuz obok lesistego Parque Nacional Constitución de 1857.

La Paz, Isla  Espiritu Santo, rejsy, spacery, piękne plaże i nurkowanie z fajką w towarzystwie lwów morskich.

Todos Santos, piękne plaże popularne wśród surferów, działa tu także kilka szkółek organizujących lekcje surfowania.

Los Cabos, Delfinarium Dolfin Discovery oferuje nie tylko klasyczne spotkania z tymi ssakami, możliwość podglądania wielorybów i rejsy po okolicy, ale także przejażdżki na wielbłądach. Warto się wybrać na rodzinną wyprawę Cabo Submarine - częściowo zanurzona łódź podwodna zabiera do 49 osób, na 55-minutowe wycieczki po okolicy.